Here, leer ons bidden

Ik breng nu even Genesis 4 : 17-26 in herinnering. Dit bijbelgedeelte volgt onmiddellijk op de afschuwelijke moord, die Kaïn gepleegd heeft op zijn broer Abel. "En waarom vermoordde hij hem?"

Die vraag stelt de apostel Johannes eeuwen later. Het antwoord geeft (Joh. 3 : 12) hij zelf: "Omdat zijn werken boos waren en die van zijn broeder rechtvaardig". In de brief aan de Hebreeën lezen we: "Door het geloof heeft Abel (Hebr. II: 4) God een beter offer gebracht dan Kaïn; hierdoór werd van hem getuigd, dat hij rechtvaardig was, daar God getuigenis gaf aan zijn gaven." De moordenaar Kaïn verdiende nu zelf ook gedood te worden.

Die doodstraf kon God laten uitvoeren door de gezagsdrager Adam. God kon ook Zelf die straf voltrekken. Maar de HERE doet geen van beiden: Hij straft Kaïn wel, maar de uiteindelijke voltrekking van de doodstraf wordt uitgesteld.

In de verzen 17 en 18 van Gen. 4 krijgen we in vogelvlucht informatie over Kaïns verdere levensgang. Er komt nieuw leven in de tent van Kaïn: ogenschijnlijk schijnt de straf mee te vallen! Geen dood, maar leven! Maar het is en wordt en blijft een leven in afvalligheid, losgemaakt van God, en ook tegenover God. Het is het leven van de opstand en revolutie tegen God. Geen bekering, maar volharding.

Dat is ook duidelijk te zien in de volgende verzen: die tonen ons de (vs. 19-24) ontwikkeling in het geslacht Kaïn. Er is sprake van een "stad". De Bijbel heeft niets tegen steden, maar "de stad" wordt wel in de Bijbel meer dan eens gesignaleerd als een "bolwerk tegen God". Dat is wel heel duidelijk af te lezen uit de torenbouw van Babel. Daar (Gen. 11 : 1-9) wordt openlijk gezegd, dwars tegen Gods uitdrukkelijk bevel in om de hele aarde te bevolken: Welaan, laten wij ons een stad bouwen met een toren, waarvan de top tot de hemel reikt, en laten wij ons een naam maken, opdat wij niet over de gehele aarde verstrooid Gen. (11: 4) worden.

Dezelfde mentaliteit komen we tegen in de grote stad Babylon die beschreven wordt in het boek Openbaring. We zullen die "stad" van Kaïn, waaraan hij de naam van zijn zoon Henoch verbindt, dan ook (Openb. 16: 19) moeten zien als vrucht van het optreden van de mens die in eigen (17 : 5, 18) en kracht zich sterk maakt in deze wereld. De vloek van God is immers (18 : 2, 21) over de aardbodem gekomen? De mens worstelt daartegen in: opstand tegen God, rebellie, provocatie. In de geest van Psalm 2: 1-3.

We lezen verder in dit gedeelte van Lamech, die zich twee vrouwen nam. Alweer duidelijk in strijd met Gods bedoeling: Adam kreeg van de HERE één vrouw, als een hulp die bij hem past.

En dan de uitdagende taal, die Lamech uit slaat! Tegelijkertijd lezen we van een begin van een zekere cultuur in dat geslacht van Kaïn: Jabal wordt "de vader van hen, die in tenten en bij de kudde wonen", " Jubal "is de vader geworden van allen, die citer en fluit bespelen", en Tubal-Kaïn wordt de vader van "de smeden, allen, die koper en ijzer bewerken". Ze doén wat om op de aarde waar Gods vloekwoord werkt te kunnen leven en zich te kunnen uitleven. Er gebeurt dus wel het een en ander in dat geslacht! Maar wel: anti-goddelijk en anti-christelijk.

Daar lijnrecht tegenover staat de ontwikkeling in de tent van Adam en Eva. Er wordt een zoon geboren, die de naam Seth krijgt. Dat betekent zoveel als "plaatsvervanger", "God heeft mij een andere zoon gegeven in plaats van Abel". Dit geschenk wordt zonder meer aan God toegeschreven, en daár hebben we al een van de markante verschillen met de mentaliteit in het geslacht van Kaïn.

Leg deze gelovige erkenning van Eva maar naast de overmoedige uitspraken van (Gen. 4 : 23, 24) Lamech. Ook Seth groeit op en ontvangt een zoon, "en hij noemde hem Enos". Enos betekent: "broosheid, vergankelijkheid". In die naam moet je horen meeklinken zoiets als "het broze, vergankelijke, zwakke en sterfelijke". Geen naam van een krachtpatser, maar de heerlijkheid van zijn geslacht komt naar voren in die slotzin: "Toen begon men de naam des HEREN aan te roepen".

Dat wijst op het begin van een publieke eredienst. Dat zal gepaard zijn gegaan met het brengen van een offer aan de HERE, mogelijk met eerste lofzangen, in ieder geval met gebed en dankzegging. We mogen ook zeggen: het begin van de vergadering van Gods kerk, het begin ook van de kerkgeschiedenis. Hier zoekt men uitkomst bij God nu het werken op deze aarde met zweet en pijn gepaard gaat. Uit dat geslacht, van Seth en Enos, wordt eeuwen later de Christus geboren. In de stamboom, die Lucas uitvoerig beschrijft, staat te lezen over Jezus Christus: de (Luc. 3 : 38) zoon van Enos, de zoon van Seth, de zoon van Adam, de zoon van God"