1 Ooit werd er op de hele aarde één enkele taal gesproken. 2 Toen de mensen in oostelijke richting trokken, kwamen ze in Sinear bij een vlakte, en daar vestigden ze zich. 3 Ze zeiden tegen elkaar: ‘Laten we van klei blokken vormen en die goed bakken in het vuur.’ De kleiblokken gebruikten ze als stenen, en aardpek als specie.

4 Ze zeiden: ‘Laten we een stad bouwen met een toren die tot in de hemel reikt. Dat zal ons beroemd maken, en dan zullen we niet over de hele aarde verspreid raken.’

5 Maar toen daalde de HEER af om te kijken naar de stad en de toren die de mensen aan het bouwen waren. 6 Dit is één volk en ze spreken allemaal een en dezelfde taal, dacht de HEER, en wat ze nu doen is nog maar het begin. Alles wat ze verder nog van plan zijn, ligt nu binnen hun bereik. 7 Laten wij naar hen toe gaan en spraakverwarring onder hen teweegbrengen, zodat ze elkaar niet meer verstaan. 8 De HEER verspreidde hen van daar over de hele aarde, en de bouw van de stad werd gestaakt.

9 Zo komt het dat die stad Babel heet, want daar bracht de HEER verwarring in de taal die op de hele aarde gesproken werd, en van daar verspreidde hij de mensen over de hele aarde.

Menselijke waan

In Genesis 11:1 staat dat mensen samen optrekken van de Ararat in Turkije naar Sinear, het huidige Irak. Ze spreken één taal. Ze hebben één streven. Ze willen een stad bouwen als een plek van bescherming en een toren tot in de hemel. Daarvoor gaan zij stenen bakken en metselen met behulp van aardpek, een bewijs dat toen al aardolie aan de oppervlakte kwam.

Daarvoor hebben ze twee reden:

1. Ze willen zichzelf een naam maken (“beroemd maken”, NBV). Naam maken kan inderdaad betekenen beroemd worden, echter voor wie beroemd, iedereen woont immers op dezelfde plek. Naam maken heeft ook te maken met macht uitoefenen, het willen heersen. En naam maken staat tegenover de ene NAAM. Een toren bouwen om naam te maken, heeft hier vooral te maken met de macht van de goden willen beheersen en opklimmen tot de goden. Dat naam maken zit in mensen. Een stad als Amersfoort bouwt een torenflat aan de rand, niet uit ruimtegebrek, maar de stad wil gezien worden en op de kaart staan.

2. Ze willen niet verstrooid raken over de aarde. Dit is tegen de nadrukkelijke opdracht van God, vervult de aarde.
De torenbouw van Babel toont de hoogmoed van de mens die de hemel wil beklimmen en zich verzet tegen de opdracht van de God de Schepper om de aarde te vervullen. De mens zal er zelf in voorzien. Blijkbaar heeft de mens niets geleerd van de zondvloed.

Het afdalen van God

God daalt neer om te zien wat de mensen aan het doen zijn. Dit is spot. God weet het al lang. Genesis 11:1-9 laat zien dat de mens nooit de hemel zal bereiken. God is zo hoog verheven en nu daalt hij af om het gewriemel van de mensen te bezien. Vervolgens stelt hij vast: dat zij één van streven zijn en dat dit nog maar het begin is. Hier spreekt Genesis 11:1-9 profetisch. Inderdaad de mens kan tegenwoordig zoveel, zelfs sleutelen aan het leven met alle risico's van dien. Er wordt gesproken van de design-baby, de ontwerp-baby. Dat streven is hier dus niet positief, het laat de hoogmoed van de onafhankelijke mens zien. En God grijpt in. Een liedje zingt: Babel werd een babbelstad. De mensen konden elkaar niet meer verstaan (letterlijk en figuurlijk) en de bouw van de toren werd gestaakt. Telkens in de geschiedenis is weer gebleken dat eendracht macht maakt en dat mensen wanneer ze één van streven zijn tot grote, maar ook verschrikkelijke dingen in staat zijn.
Het elkaar niet meer verstaan heeft allereerst te maken met met één van streven zijn. Ook twee mensen die dezelfde taal spreken, kunnen elkaar soms niet meer begrijpen, waardoor ze uit elkaar gaan.

In het oordeel redding

Maar in het oordeel van God, de verstrooiing van de mensen, gloort ook de hoop van de redding. God is nadien vaker neergedaald. Bijvoorbeeld, in de geschiedenis van Sodom en Gomorra. En hij is neergedaald in Jezus Christus. Niet de mens klimt tot God op, maar God daalt naar de mensen af om hen te verlossen van de werkelijke nood, de zonde en de dood, die met alle wetenschappelijke techniek en beheersing nooit uit de wereld zullen gaan. In het kruis en de opstanding van Jezus heeft God voorzien.

En nu? Nu is hij neergedaald in de heilige Geest die in ons woont. Hij leert ons bidden, Abba, Vader. De christen hoeft geen toren te bouwen om tot God op te klimmen. Hij mag zijn handen vrouwen en het gebed stijgt op.  En ondanks verschillen in taal, vinden christenen de eenheid in de taal van het geloof, waar ook ter wereld.

Een heel oud verhaal uit de Bijbel over de Toren van Babel

Dat is al erg lang geleden, maar je krijgt de indruk, dat de mensen van toen niet zoveel anders waren als tegenwoordig. Ze waren nogal onder de indruk van hun eigen kunnen en dachten, bij wijze van spreken, dat de bomen tot in de hemel konden groeien.

En dat bracht hen op een idee: Als we nou eens een toren bouwen die tot in de hemel reikt, dan hebben we God helemaal niet meer nodig om in de hemel te komen. Eigenlijk zijn dan een beetje net als God.
Dat stond hen wel aan en ze begonnen een héél hoge toren te bouwen. God keek dat zo eens een poosje aan en moest er eigenlijk wel een beetje om lachen. Hij wist natuurlijk wel, dat de aarde om de zon heen draaide en dat je op die manier helemaal niet in de hemel kon komen. Hij had dat tenslotte allemaal zelf zo geschapen.

Om ze nu een lesje te leren zorgde God ervoor, dat de mensen elkaar niet meer konden verstaan of begrijpen. Groepen mensen gingen hun eigen taaltje te spreken: De timmerlui verstonden de metselaars niet meer, de sjouwers brachten de verkeerde stenen en niemand begreep meer waar de architect het over had....
Dat ging natuurlijk helemaal fout: De mensen kregen ruzie, de bouw kwam stil te  liggen en teleurgesteld vertrokken groepen mensen naar andere streken om daar hun eigen land te stichten en zo verspreidden ze zich over de hele wereld. De toren, die ze hadden willen bouwen werd natuurlijk een grote puinhoop en tegenwoordig is daar helemaal niets van terug te vinden.