33 Aangekomen bij de plek die de Schedelplaats heet, werd hij gekruisigd, samen met de twee misdadigers, de een rechts van hem, de ander links. 34 Jezus zei: ‘Vader, vergeef hun, want ze weten niet wat ze doen.’ (23:34) Jezus zei: ‘Vader, vergeef hun, want ze weten niet wat ze doen.’ – In andere handschriften ontbreken deze woorden.De soldaten verdeelden zijn kleren onder elkaar door erom te dobbelen. 35 Het volk stond toe te kijken. De leiders hoonden hem en zeiden: ‘Anderen heeft hij gered; laat hij nu zichzelf redden als hij de messias van God is, zijn uitverkorene!’ 36 Ook de soldaten dreven de spot met hem, ze gingen voor hem staan en boden hem zure wijn aan, 37 terwijl ze zeiden: ‘Als je de koning van de Joden bent, red jezelf dan!’ 38 Boven hem was een opschrift aangebracht: ‘Dit is de koning van de Joden’. 39 Een van de gekruisigde misdadigers zei spottend tegen hem: ‘Jij bent toch de messias? Red jezelf dan en ons erbij!’ 40 Maar de ander wees hem terecht met de woorden: ‘Heb jij dan zelfs geen ontzag voor God nu je dezelfde straf ondergaat? 41 Wij hebben onze straf verdiend en worden beloond naar onze daden. Maar die man heeft niets onwettigs gedaan.’ 42 En hij zei: ‘Jezus, denk aan mij wanneer u in uw koninkrijk komt.’ 43 Jezus antwoordde: ‘Ik verzeker je: nog vandaag zul je met mij in het paradijs zijn.’

44-45 Rond het middaguur werd het donker in het hele land doordat de zon verduisterde. De duisternis hield drie uur aan. Toen scheurde het voorhangsel van de tempel doormidden. [44–45] 45  46 En Jezus riep met luide stem: ‘Vader, in uw handen leg ik mijn geest.’ Toen hij dat gezegd had, blies hij de laatste adem uit. 47 De centurio zag wat er gebeurd was en loofde God met de woorden: ‘Werkelijk, deze mens was een rechtvaardige!’ 48 De mensen die voor het schouwspel samengekomen waren en de gebeurtenissen hadden gadegeslagen, keerden terug naar huis, terwijl ze zich op de borst sloegen. 49 Alle mensen die Jezus gekend hadden waren op een afstand blijven staan, ook de vrouwen die hem vanuit Galilea gevolgd waren en alles hadden zien gebeuren.

Golgotha is het Aramese woord voor schedelplaats. Het Hebreeuwse woord gulgôlet betekent schedel. Een andere naam voor Golgota is Calvarië of Calvarieberg. In de bijbel staat dat deze plaats, waar de executies gebeurden, buiten Jeruzalem gelegen was, maar een precieze locatie werd niet gegeven.

Jezus, zelf zijn kruis dragende, ging naar de zogenaamde Schedelplaats

De Bijbel zegt: 'en Hij, zelf zijn kruis dragende, ging naar de zogenaamde Schedelplaats, in het Hebreeuws genaamd Golgota, waar zij Hem kruisigden en met Hem twee anderen, aan weerszijden een, en Jezus in het midden.' Zie je hoe het er staat? Heb je op de lagere school zinsontleden geleerd? Waarschijnlijk wel. En dan weet je toch wel wat onderwerp is, en wat lijdend voorwerp, en meewerkend voorwerp. Laten we het onderwerp nemen en het lijdend voorwerp. Wat lees je hier in deze tekst: 'en Hij, zelf Zijn kruis dragende, ging naar Golgotha.' Hij ging naar Golgotha. Dat staat niet toevallig in de Bijbel. Elk woord is door God geïnspireerd. Hij ging naar Golgotha. Hij was het onderwerp, het is alsof hier staat: Kom, het is tijd om te gaan. Zoals Hij tegen Zijn discipelen had gezegd: Kom, laten wij naar Getsemané gaan, zo zegt Hij hier tegen degenen die Hem terecht moesten stellen en vastspijkeren aan het kruis: Kom laten wij naar Golgotha gaan. Want Jezus bepaalde alles Zelf. Dat was al voor de grondlegging van de wereld in het overleg tussen God de Vader, God de Zoon en God de Heilige Geest zo afgesproken. Dat Hij het zo zou doen, op dat moment op die dag, Zijn leven zou afleggen in de dood. En tot het laatste moment is Hij er helemaal bij gebleven. Hij is daar niet als een martelaar voor een ideaal aan het kruis gestorven. Zo wil de duivel Hem aan ons voorstellen, en alle filosofieën en alle vrome verhalen die we steeds weer horen als het gaat over Jezus en over Zijn lijden. Blijf maar liever dicht bij de Bijbel. Want dan zul je zien hoe jouw Heiland Zijn leven heeft afgelegd, voor jou. Want als Hij als martelaar zou zijn gestorven, voor een ideaal, dan kon Hij de Heiland niet zijn. Hij was één van ons, maar Hij was toch anders. Hij was de Zoon van God, Die Zelf kwam om Zijn leven af te leggen.

Dan wordt het donker. De Bijbel zegt: Van twaalf tot drie uur hing er een dichte duisternis over het hele land. Om ongeveer drie uur riep Jezus met luide stem: 'Eli, Eli, lama sabachtani?' Dat betekent: 'Mijn God, mijn God, waarom hebt U Mij verlaten?'
Maar Hij riep het vlak voor Hij stierf. Het was het laatste moment. En Hij riep het, staat er, met luide stem. Hij was niet een stervende, die half in coma naar adem snakte. Hij was nog in staat om met luide stem te proclameren de woorden van de heilige Schrift, van Psalm 22, zodat allen die daar bij dat kruis stonden, herkende wat Hij zei: 'Mijn God, mijn God, waarom hebt Gij Mij verlaten?'. Een proclamatie, een prediking ging er uit van Zijn lippen. Hij was geen kreunende stervende, zoals dat wordt voorgesteld in de film, maar Hij proclameerde in de volle kracht van Zijn leven. Enkele minuten voor Zijn dood. Want de dood had Hem niet overmeesterd. Dat kon ook niet. Want Hij Zelf zou Zijn leven afleggen in de dood.

Jezus wist dat het nu allemaal achter de rug was en zei, zoals er geschreven staat: 'Ik heb dorst.' Ook in de laatste minuten van Zijn leven hier op aarde, hangende aan het kruis, bloedende uit vele wonden, weet de Here Jezus hier wat Hij zegt. Hij wist het, Hij was er nog helemaal bij, Hij was helder van geest, Hij was niet versuft geraakt. Hij ging de Schriften na, in Zijn gedachten ging Hij de Bijbel na, die Bijbel kon Hij niet vasthouden, want Zijn handen waren vastgespijkerd, maar Hij had het Woord van God in Zijn hart opgeborgen. En Hij ging de teksten na en kwam bij Psalm 69, en toen wist Hij, Ik moet zeggen: Ik heb dorst. Want zo staat het profetisch in de Psalm opgeschreven. En Jezus sprak, opdat de Schrift vervuld zou worden: Mij dorst. Een proclamatie. Opnieuw. Een prediking.

En toen doopte een van de soldaten een spons in een kan met zure wijn. Hij stak die op een stok en hield hem bij Jezus' mond. Toen Jezus wat van de wijn gedronken had, zei Hij: 'Het is volbracht! Vader in Uw handen beveel ik Mijn geest' Hij boog Zijn hoofd en gaf de geest. Hij is opnieuw het onderwerp. Er staat niet dat Hij stierf en dat Zijn hoofd op Zijn borst viel. Nee, Hij boog het hoofd. Eerbiedig voor de Vader, omdat Hij wist: Nu is alles wat de Vader en de Zoon hadden afgesproken, om de wereld te redden, om u en om mij te redden uit de macht van de zonde en van de dood, nu is alles volbracht. Hij zei: "In Uw hand beveel ik mijn Geest". En Zijn ziel goot Hij uit in het dodenrijk. Die offerde Hij aan God in de dood. Wonder boven wonder. Hij stond overal koninklijk boven.

Deze avond zou de sabbat beginnen. Daarom wilden de Joden niet dat de mannen nog langer aan de kruisen zouden blijven hangen. Zij vroegen Pilatus hun benen te laten breken. Dan zouden zij eerder sterven en konden de lichamen voor de sabbat van het kruis worden afgenomen, want dat was erg belangrijk. Daarop braken de soldaten eerst de benen van de twee mannen, die gelijk met Jezus waren gekruisigd. Maar toen zij bij Jezus kwamen, zagen zij dat Hij al gestorven was. Daarom braken zij Zijn benen niet. Wel stak een van de soldaten zijn speer in Jezus' zij. Meteen kwam er bloed en water uit.

Waarom staat dat er? Dat is een wonderlijke zaak: dat Hij reeds gestorven was. Zes uur lang, slechts zes uur had Hij aan het kruis gehangen. 's Morgens om 9 uur gekruisigd, en 's middags om 3 uur zagen zij dat Hij reeds gestorven was. Dat was wonderlijk. Een kruiseling hangt wel drie, vier dagen aan het kruis normaal, maar sterft niet binnen zo'n korte tijd. Het was zo wonderlijk dat Hij reeds gestorven was. De Bijbel zegt dat Pilatus niet geloven kon dat Jezus al gestorven was. Dat kon eigenlijk niet. Het bevreemdde Pilatus en hij liet de dienstdoende officier roepen en vroeg hem of Hij reeds lang gestorven was. Pilatus kon het niet geloven, net zo min als de anderen, dat Hij reeds gestorven was omdat een kruiseling dagenlang aan het kruis hangt, voordat de dood intreedt. De Bijbel onthult ons dat God de Zoon Zelf Zijn leven heeft afgelegd in de dood. De dood kon Hem niet overmeesteren, maar Zelf goot Hij Zijn leven uit in de dood. Hij gaf Zijn leven voor jou. Niemand heeft het genomen. Hij gaf het, voor jou, voor je zonden. De aarde beefde, de rotsen scheurden, de graven gingen open. En die Romeinse hoofdman zei: Waarlijk: dit is de Zoon van God. Hij legde Zijn leven af.

Drama: de een na de ander laat Jezus los

Eerst staat Judas op van de tafel bij het laatste Avondmaal, hij sluit de deur achter zich dicht en loopt het donker in.
In Gethsemane vluchten de discipelen weg en ook Petrus kan niet volgen waar Jezus heengaat.
Dan gaat het verder: de priesters, de farizeeërs, de oudsten van de Raad, Pilatus, de stadhouder en Herodes de koning.. Een voor een geven zij hem prijs..
En dan zien we Hem gaan, gebonden, meegevoerd door de straten van Jeruzalem, de poort door naar buiten naar het altaar,
Totdat aan het kruis zijn laatste uur slaat en ten slotte de Zoon door de Vader verlaten wordt.
Dat is het meest beangstigende en beklemmende moment van alles.

Daarvoor was het toch altijd anders geweest.
Hij had de heerlijkheid en de glans van het hemel achter zich gelaten..
Maar God was bij Hem en in Hem.
Lucas schrijft:
En Jezus nam toe in wijsheid en grootheid en genade bij God.
En bij zijn doop in de Jordaan:
Gij zijt mij Zoon,de Geliefde, In U heb Zie Ik mijn welbehagen.
Johannes schrijft: Wij hebben zijn heerlijkheid gezien, vol genade en waarheid.

In Gethsemane was een engel uit de hemel afgedaald en Jezus zelf had gezegd tegen zijn leerlingen (Joh.16:32): Zie, de ure komt en is gekomen, dat gij verstrooid wordt, een ieder naar het zijne en Mij alleen laat en toch ben ik niet alleen, want de Vader is met mij.

Aan het kruis zelfs had Hij gebeden..Vader, vergeef het hun want zij weten niet wat zij doen, Hij had tegen een moordenaar gezegd: Heden zult gij met Mij in het paradijs zijn.

Maar nu tijdens het middaguur, als de zon het hoogst staat valt de duisternis in, drie lange uren is het aardedonker.
En dat is maar niet een toevallig natuurverschijnsel…Het is bijna Pasen, dat betekent volle maan en dan is er niet zomaar een zonsverduistering.
Veel meer moet je zeggen dat het een teken is.
Daar hadden de omstanders om geroepen. Als je dan bent wie je zegt…laat het dan zien!
En dan hult, zou je kunnen zeggen God de aarde in de duisternis van voor de schepping.
Jezus is het licht der wereld en het licht dooft.

Maar er is meer…het is de duisternis waar de profeten over gesproken hebben..zoals Amos..
(8:9-10)
Ten dien dage, zal het geschieden, luidt het woord van de Here, Here dat Ik op de middag de zon zal doen schuilgaan en bij klaarlichte dag het land in het donkier zal zetten. En Ik zal het maken als de rouw over een eniggeborene en het einde ervan als een bittere dag.
Dat had God gesproken over Israel.
Als een oordeel over haar ontrouw en zonde.
Maar nu…op Golgotha voltrekt deze duisternis zich over de Koning van Israel.

Het is geen toevalligheid, geen toevallig incident, het is het oordeel van God en Jezus weet het, proeft het en voelt het.
Voelt dat Hij nu door Zijn Vader verlaten wordt,
Hij schreeuwt het uit..Mijn God, Mijn God waarom hebt Gij mij verlaten..zelfs het vertrouwde ‘Vader’ ontbreekt nu.

Sommigen zeggen, dat kan niet waar zijn. Jezus zegt het maar in zijn pijn en in zijn angst voor de dood, maar ik denk dat het wel waar is. Dat is zoals het er staat.
Anderen zeggen, maar hoe moet je dat dan zien:

Jezus is God en mens, als mens kan Hij dit lijden toch niet verdragen, Hij kan daar alleen God zijn..
Ik denk dat Hij daar hangt alleen als mens.
God hangt niet aan het kruis, God verlaat hem juist.
Ik moet denken aan wat Jezus gezegd heeft over de tempel die wordt afgebroken…de mensen gebruiken die woorden om hem te lasteren, als dat dan zo is, als je de tempel afbreekt en in drie dagen dan weer opbouwt, dan moet je jezelf eerst wel redden.

Maar dat is wat er gebeurt…net zoals toen de eerste tempel werd verwoest en afgebroken..
Toen Babel Jeruzalem aanviel en Ezechiel de Geest van God, de aanwezigheid van God de tempel ziet verlaten..

Ik denk dat je inderdaad moet zeggen, daar hangt Jezus en God is uit hem weggetrokken, hoe onpijlbaar dat ook voor ons is.
Daar is Jezus het meest van God verwijderd..dat is het verste punt.
Hij hangt daar als het offerlam..als de mens..
Beladen, bedekt met de last van de zonden van de wereld.
Een door God geslagene en verdrukte..

God, zo zou je het ook kunnen vertalen, God levert Hem over en geeft Hem uit handen.
Ik moet denken aan Izaak en Abraham als zij de heuvel Moria beklimmen en Izaak zegt: Er is hout en vuur, maar waar is het Lam ten brandoffer en Abraham had geantwoord, de vader van alle gelovigen, God zal zichzelf een Lam ten brandoffer voorzien, mijn zoon.

Hier aan het kruis brengt God het offer van zijn Zoon en geeft hem prijs.
Zo voltrekt zich de reiniging, zo worden de zonden weggedragen..in het sterven van Jezus.

Mijn God, mijn God, waarom hebt Gij mij verlaten..je kunt ook vertalen..waarvoor? Met welke reden?

En dan kijken we vandaag naar onszelf.
Ik reed gisteren op de snelweg door Zwolle heen, u kent het stuk wel denk ik, en mijn oog werd getroffen door een groot spandoek..
Het was gehangen over een grote reclamezuil langs de weg, meestal staat daar een boodschap van Het Groene Land, of van Achmea, soms ook komisch..dan staat er…Je kunt beter op de weg letten..wij zorgen voor de rest..

Nu…een groot wit laken met daarop geschilderd ‘Ik ben begaan met jullie ellende‘ en dat verwacht je helemaal niet, dus in een flits gaat het door je heen, wat betekent dat en nog even dacht ik..gaat het om ons autorijders, is het iets van GroenLinks of zo..een milieu-aktie..
Totdat je het ineens begrijpt..
Tot je doordringt..
Dat is het antwoord op Jezus vraag…Ik ben begaan met jullie ellende.

En dan kijk je om je heen en je denkt om je heen en je ziet al die mensen, maar dat moet je niet doen, ik betrapte me daarop, dat je dan ineens toeschouwer wordt, afstand neemt..maar dat is dus niet goed.
Hij is, Hij was ook begaan met mijn ellende..
Ook ik ben het antwoord.

Zo verstrekkend is het.
Je hebt altijd de neiging om te vinden, ach, ja..zo erg is het dus toch ook weer niet?
Maar op Golgotha zie ik in waar mijn leven toeleidt.

Daar zitten ook mijn zonden tussen.

God geeft zijn Zoon ook prijs om mij!
Ook ik redt het niet alleen, ook ik moet gered worden.
Ook ik poets mijzelf niet schoon, maar moest door Zijn offer gereinigd worden.
Paulus schrijft: 2 Kor.5: 21: hem die geen zonde gekend heeft, heeft Hij voor ons tot zonde gemaakt, opdat wij zouden worden gerechtigheid Gods in Hem.

Misschien moet je het ook zo zeggen…de heerlijkheid en de schoonheid van het leven waar we toe bestemd zijn is zo groot, zo intens…dat ik alleen maar daar kan zijn..
Als Hij mij reinigt..en als Hij mijn zonden wegdraagt.

De straf die ons de vrede brengt was op Hem.
En ik ben een stukje van dat ons!
Of ik dat nu voel of niet.

En als ik het voel, is het een troost…Ik dacht pas na over de GemeenteZondag, over groeien in de hoogte en de diepte en in de breedte en ik weet niet of u dat nu ook heeft…soms..denk je ik groei helemaal niet..die kennis van mij…dat is nog maal heel weinig…en die grote vruchten van nederigheid en geduld en blijdschap..
Het is allemaal nog niet zo geweldig..laat staan in de diepte soms heb ik het gevoel dat die wortels heel erg los zitten en..omhoog..

En dat je dan weet:
Maar dat alles…dat onvolkomene, dat onreine..is met Christus daar aan het kruis…gestorven..

Waarom? Waartoe hebt Gij mij verlaten?
En het antwoord is, opdat wij nooit meer door God verlaten zouden worden.

Dan lees ik die prachtige woorden van Paulus:
Wie zal uitverkorenen Gods beschuldigen?
Wie zal veroordelen?
Christus Jezus is de gestorvene..
Wie zal ons nog kunnen scheiden van de liefde Gods? Dood, leven?

En dan na drie uren in het donker geleden te hebben..na die wanhopige schreeuw, sterft Jezus..
En dan, dan breekt boven Golgotha de zon weer door..Het wordt weer licht op aarde..en God kan niet langer wachten..Hij schuift, Hij scheurt zelfs met geweld het gordijn open..en het is alsof er een nieuwe dag begint.