29 Jezus trok weer verder. Bij het Meer van Galilea ging hij de berg op; daar ging hij zitten. 30 Er kwamen grote mensenmassa’s op hem af. Men had verlamden, blinden, kreupelen, doofstommen en vele anderen meegebracht, die men aan zijn voeten legde, en hij genas hen allen. 31 De mensen zagen vol verwondering hoe doofstommen gingen spreken, kreupelen beter werden, verlamden gingen lopen en blinden weer konden zien, en ze brachten hulde aan de God van Israël.
32 Nadat Jezus zijn leerlingen bij zich had geroepen, zei hij: ‘Ik heb medelijden met al die mensen, want ze zijn nu al drie dagen bij me en ze hebben niets meer te eten. En hen met een lege maag naar huis sturen wil ik niet, want dan zouden ze onderweg bezwijken.’ 33 De leerlingen antwoordden: ‘Maar waar halen we in deze verlatenheid genoeg brood vandaan om al die mensen te voeden?’ 34 Jezus vroeg hun: ‘Hoeveel broden hebben jullie?’ Ze zeiden: ‘Zeven, en wat visjes.’ 35 Hij gaf de mensen opdracht op de grond te gaan zitten. 36 Toen nam hij de zeven broden en de vissen, sprak het dankgebed uit, brak de broden en deelde ze uit aan de leerlingen, en de leerlingen gaven ze aan de mensen. 37 Iedereen at en werd verzadigd, en toen ze de stukken brood die over waren ophaalden, hadden ze zeven manden vol. 38 Er hadden ongeveer vierduizend man gegeten, vrouwen en kinderen niet meegeteld.

Dit verhaal heeft een boel mensen aan het nadenken gezet

Op een of andere manier blijft dit verhaal ons boeien. Misschien komt dit wel omdat het zo ver van ons afstaat. Het verhaal spot namelijk met elke vorm van logica. Het lukt ons gewoon niet om de eindjes van dit verhaal aan elkaar te knopen. Als mens orden je de wereld om je heen met je verstand. Je deelt alles in, in categorieën om greep te krijgen op de werkelijkheid. Zo proberen we de werkelijkheid beheersbaar te houden. We vertrouwen op de informatie die we doorkrijgen via onze zintuigen. Onze zintuigen zijn onze instrumenten waarmee wij de wereld proberen te ordenen. Door wat we waarnemen krijgen we
greep op ons bestaan.

Met ons verstand geven we onze eigen wereld vorm. Alle indrukken die van buiten komen worden keurig op rijtje gezet.
Hierdoor scheppen we orde in een chaos van prikkels die op ons afkomen. Zo orden je als mens de wereld om je heen. Dat geeft een stuk zekerheid. Het maakt de wereld voorspelbaar en daardoor beheersbaar. Dit is de reden dat we moeite hebben met wonderen. Wonderen passen niet in onze wereld. Ze strijden met de ervaringen van alledag. Wonderen spelen met onze zintuigen en met ons verstand.

Als er een wonder gebeurd zet God de mensheid te kijk. Als we met een wonder worden geconfronteerd worden we geconfronteerd met onze beperktheid. We leven in de waan dat we net als God alwetend zijn. Het lijkt net alsof er de wereld kunnen beheersen, maar elke keer als er een wonder gebeurd lijkt het net alsof God ons uitlacht. Dit frustreert ons. Het geeft ons een gevoel van machteloosheid omdat de wereld toch niet zo voorspelbaar is als we denken.

Het is met name dit wonder van de wonderbare spijziging dat strijdt met elke vorm van logica. Hierdoor heeft het verhaal veel in de belangstelling gestaan. In de oude kerk is er veel over dit verhaal gepreekt. Het heeft veel meer indruk achtergelaten dan genezingen en duivelsuitdrijvingen. Ook in onze tijd blijft dit verhaal ons bezighouden.

Er zijn veel theorieën die de bijbelse wonderen hebben willen verklaren. Zo zou Jezus het meer van Galilea zijn overgestoken via een doorwaadbare plaats. Het water zou Jezus tijdens de bruiloft Kana in de wijn hebben veranderd door een poeder in het water te gooien, maar met dit wonder kunnen we niet uit de voeten. De enige rationele verklaring die ik heb kunnen vinden is dat de mensen het brood dat zij bij zich hadden met elkaar hebben gedeeld. Jezus' prediking zou de mensen tot het
inzicht hebben gebracht om hun voedsel met elkaar te delen.

Een mooie verklaring, maar afdoende is hij niet. De discipelen worden immers erop uitgestuurd om te kijken hoeveel voedsel er onder de mensen is. Er is dus keurig geïnspecteerd, maar we komen niet veel verder dan vijf broden en twee vissen. Meer is er gewoonweg niet voorhanden. Vandaar dat dit wonder ons blijft achtervolgen. Er is geen verklaring te vinden voor deze wonderbare spijziging. Waar het brood en de vis in zulke grote hoeveelheden vandaan kwam, is onverklaarbaar. Hoe we het ook wenden of keren, we krijgen onze vingers er niet achter. Het lijkt net of het brood en de vis uit de uit de handen van Jezus komen.

Maar wat heeft zich nu werkelijk afgespeeld aan dat meer van Galilea

We bevinden ons vandaag in het noorden van Israël. Jezus houdt zich op in de nabijheid van de stad Kapernaüm. Het zijn hectische tijden voor Jezus. Onlangs was Jezus het bericht ter ore gekomen dat Johannes de Doper door Herodes was
vermoord wat Hem behoorlijk bezig had gehouden. Dit was echter niet het enige. De beweging die hij op gang heeft gezet begon behoorlijk uit zijn voegen te groeien. Hierdoor voelde hij zich genoodzaakt om zijn leerlingen in te zetten. Hij had zijn discipelen uitgezonden om net als Hem de komst van het Koninkrijk van God te prediken en wonderen te doen.

Tot hun grote verbazing bleken ook de discipelen wonderen te kunnen doen. Zieken werden genezen en demonen dreven zij uit. Hierdoor groeide de beweging van je van Jezus nog harder dan hij al deed. Van heinde en ver trokken mensen naar Kapernaüm, want ze wilde die wonderdoeners wel eens zien. De steden trokken leeg om Jezus en zijn discipelen op te zoeken. Er was niet een wonderdoener in de landstreek, maar dertien stuks. Het grote nieuws ging als een lopend vuurtje door het land. In Galilea gebeuren wonderlijke dingen.

Na een tijdje verzamelden discipelen zich weer in de stad. Je kunt het zien als een soort stage. Ze hebben even mogen proeven aan het grote werk. Toch betekent dat niet dat ze klaar zijn. Hun tijd met Jezus is nog maar net begonnen. Zo komen ze samen om met elkaar te praten over hun ervaringen. Geestelijk werk kan zeer inspannend zijn. Vandaar dat het noodzakelijk is dat je regelmatig je eigen geestelijke accu oplaadt. Het kost tijd om tot je zelf te komen en door contacten met mensen die in dezelfde positie verkeren als jij kun je weer nieuwe energie opdoen.

Maar zoals zo vaak gaat krijg je nauwelijks de tijd om tot rust te komen. Altijd is er wel iemand waar je naartoe kunt gaan of staat er iemand voor de deur. Hetzelfde geldt voor Jezus. De mensen laten hem en zijn discipelen maar niet met rust. Waar
ze ook gaan, overal worden ze aangesproken. Vandaar dat ze besluiten om in een boot naar de overkant van het meer te varen. Daar in de woestijn zal niemand hen opzoeken.

Woestijn is aan de ene kant een doodse plaats, maar aan de andere kant is het ook een plek van bezinning. In het Oude Testament lezen we vaak dat profeten de woestijn intrekken om zich te bezinnen. Daar in de stilte krijgen ze de mogelijkheid om geestelijk alles weer op een rijtje te zetten. Zo varen Jezus en de discipelen naar de overkant van het meer. Ondertussen hadden ze behoorlijk honger gekregen, want door hun vele werkzaamheden was het eten er bij ingeschoten. Van hun rust kunnen ze nauwelijks genieten. Aan de overkant van het meer midden in de woestijn staat een grote mensenmenigte hen al op te wachten. Het zaad van het evangelie is gezaaid en het Koninkrijk van God groeit in de harten van de mensen. Vol verwachting staan ze op de oever van het meer.

Het is een menigte van 5000 mensen

Dit is een verbazingwekkend groot aantal aangezien Galilea een zeer dunbevolkt gebied is. Jezus wordt geraakt door de grote menigte van mensen die zoeken naar hulp. Ze zijn wanhopig en lopen achter iedereen aan die hen een sprankje hoop biedt. Daarom is er geen moment rust. Vandaag is hij hun bron van inspiratie al kan het morgen weer iemand anders zijn.

Het land bevindt zich in een volkomen chaos. Met name de provincie Galilea is een samenraapsel van allerlei verschillende bevolkingsgroepen. Zo komen we er vrome joden tegen, maar ook Romeinen en Grieken. Het is een smeltkroes van verschillende culturen en godsdiensten. Hierdoor hebben ze nooit een eigen cultuur en identiteit kunnen ontwikkelen. Vanuit het orthodoxe Judea werd dan ook neergekeken op Galilea. Het is een stuurloos volkje dat het zelf maar moet redden. Niemand bekommert zich om hen.

Jezus doet dat wel. Hij trekt zich het lot van de mensen aan. De aanblik van deze mensen raakt hem tot in zijn binnenste. Je kunt ook vertalen dat Jezus zo overmand is door emoties dat hij er pijn in zijn buik van krijgt. Hij ziet deze mensenmenigte als een kudde verstrooide schapen zonder herder. Met deze zinsnede zinspeelt Marcus op het verhaal van Mozes die het beloofde land niet mag binnentrekken. Mozes pleit bij God voor een opvolger omdat het volk niet zal zijn als schapen die geen herder hebben. Zo ziet Jezus het volk dat voor hem staat. Hij vergeet zijn vermoeidheid en begint het volk te onderwijzen.

Wel is het goed om hier op te merken dat Zijn medelijden niet leidt tot het wonder, maar dat Jezus hen begint te onderwijzen. De mens leeft immers niet van brood alleen. Het gaat Hem in eerste instantie om geestelijke zaken.

Hoeveel tijd er verstrijkt weten we niet, maar op een bepaald moment brengen de discipelen het punt van het eten ter tafel. Dit heeft tot gevolg dat Jezus op moet houden met Zijn onderwijs. Het volk moet maar naar huis gaan, want de maag knort. Ze willen de mensen in de gelegenheid stellen om in de dorpen voedsel te kopen. Daarmee wordt echter de groep opgebroken. Zijn woorden hadden de mensen bij elkaar gebracht, maar door de maag worden ze gescheiden.

Jezus heeft feilloos door wat op het spel staat

Als hij de menigte nu naar huis stuurt, is al zijn onderwijs voor niets
geweest. De mensen moeten hier blijven zodat zich een hechte groep vormt. Het zaad van het Koninkrijk der hemelen is aan het ontkiemen. De hongerige maag is echter spelbreker. De mensen hadden net de vastentijd achter de rug waardoor ze verzwakt waren. De discipelen hebben inderdaad een punt te pakken, maar leuk vind Jezus het niet.

Dan confronteert Jezus hen met hun verzoek. De mensen moeten inderdaad te eten hebben, maar geven jullie hen te eten. Dit zou inderdaad de oplossing zijn waardoor Jezus de menigte bij elkaar kan houden om te onderwijzen. Maar waar moeten de discipelen het voedsel vandaan halen om de z’n grote menigte te voeden? Geld om voldoende eten te kopen hebben ze niet. Verbijsterd kijken ze elkaar aan.

Jezus en de discipelen praten in dit bijbelgedeelte langs elkaar heen. De leerlingen spreken over voedsel om een hongerige menigte mee te voeden. Het is echter de vraag of Jezus dat zo bedoeld. Spreekt hij niet hier over geestelijk voedsel? Als een
goede herder verschafte hij zijn rond de dolende schapen brood voor het hart. Waarom moeten de mensen weggestuurd worden om elders brood te kopen? Voedsel is immers hier in overvloed aanwezig. De goede herder weet wat zijn schapen nodig hebben.

De leerlingen zijn zich hier echter niet van bewust

Ze doen nog een poging om het bevel van Jezus uit te voeren. Ze gaan de mensen bij langs om te vragen of ze voedsel bij zich hebben. Ze komen echter niet veel verder dan vijf broden en twee vissen. Ondanks hun inspanningen hebben ze veel te weinig voedsel om het volk mee te voeden.De situatie staat er zo voor dat Jezus de menigte moet ontbinden.

Er gebeurt echter iets anders. Jezus beveelt de mensen om in het groene gras te gaan zitten. Hieruit kunnen afleiden dat het verhaal zich afspeelt in het voorjaar voordat het gras is verdord door de hitte van de zomerzon. Toch speelt er meer dan op het eerste gezicht lijkt. Jezus vond het volk aan de oever van het meer als een kudde verstrooide schapen. Nu zal hij optreden als de goede herder die zijn schapen leidt naar grazige weiden. Het zal hen aan niets ontbreken.

De vijf broden en twee vissen zijn bij lange na niet toereikend. Toch gaat Hij zitten in het gras. Hij kijkt naar boven en als een goede joodse huisvader spreekt Hij de zegen uit over de maaltijd. Daarna begint hij het voedsel te verdelen. Terwijl Hij zo bezig is, lijkt het alsof er geen einde komt aan het breken van het brood en het verdelen van de vis.

Er was veel te weinig, maar uiteindelijk blijkt er veel te veel te zijn

Er is meer dan genoeg voedsel. Twaalf manden met brood blijven uiteindelijk over. Hiermee wil Jezus aangeven dat het voedsel dat hij te bieden heeft zelfs te veel is voor die grote menigte. Er is nog genoeg over om andere schapen mee te voeden uit de andere volken.

Jezus geeft in overvloed. Hij geeft zelfs veel meer dan de mensen op kunnen. Uit onszelf kunnen we de mensen niet voeden. Door zijn bevel: ‘geef hen te eten’, brengt hij ons in verlegenheid. Ons geven is niet toereikend, maar dat wordt ook niet van ons gevraagd. Jezus wijst ons door zijn vraag of onze tekortkomingen. Het is niet ons voedsel dat wordt uitgedeeld maar Zijn voedsel. Zijn voedsel mogen we uitdelen en dat blijkt in enorme hoeveelheden voorradig te zijn.

Tijdens het avondmaal worden herinnerd aan de gaven die God ons gegeven heeft in Jezus Christus. Christus is het brood des levens. Hij stond op uit de dood zodat wij nooit meer honger zouden leiden. De Goede Herder heeft zijn schapen verzameld en geleid naar de grazige weiden. Wij mogen daar in delen als wij het sacrament tot ons nemen, maar toch blijft in ons achterhoofd dat bevel staan. Geven jullie hen eten. Het is geen vriendelijk verzoek, maar een bevel.

De discipelen zijn niet de verdwaalde schapen van het volk Israël. Zij hebben als taak om het voedsel te verschaffen. Zij moeten uitdelen wat ze van Jezus hebben ontvangen. En dan mogen ook wel eens kijken naar ons eigen dorp. Zeg
leerlingen van Jezus Christus, zijn er ook verloren schapen in ons dorp? En hoe zit het? Geven we hen te eten of voeden we het liefst onszelf? Zoals u ziet is alles gereed en er meer dan genoeg om uit te delen.

Doordenker:

Bij de wonderbare broodvermenigvuldiging schuilt het wonder niet zo zeer in het feit dat Jezus letterlijk brood uit het niets tovert. Het wonder is het feit dat zo vele mensen blijkbaar toen met elkaar brood en vis wilden delen.