Johannes en het geopende boek 

Openbaring X en XII - Johannes ontfangt een boekje van den Engel, nevens de vlucht der Vrouwe voor den Draak

1 En ik zag een andere sterke engel nederdalen uit de hemel, bekleed met een wolk, en de regenboog was op zijn hoofd en zijn gelaat was als de zon en zijn voeten waren als zuilen van vuur, 2 en hij had in zijn hand een geopend boekje en hij zette zijn rechtervoet op de zee en de linker op de aarde, 3 en hij riep met luider stem, zoals een leeuw brult, en toen hij riep, lieten de zeven donderslagen hun stemmen horen.
 
4 En toen de zeven donderslagen gesproken hadden, wilde ik het opschrijven, maar ik hoorde een stem uit de hemel zeggen: Verzegel hetgeen de zeven donderslagen gesproken hebben en schrijf het niet op.
 
5 En de engel, die ik zag staan op de zee en op de aarde, hief zijn rechterhand op naar de hemel, 6 en zwoer bij Hem, die leeft tot in alle eeuwigheden, die de hemel geschapen heeft en hetgeen daarin is en de aarde en hetgeen daarop is en de zee en hetgeen daarin is: er zal geen uitstel meer zijn, 7 maar in de dagen van de stem van de zevende engel, wanneer hij bazuinen zal, is ook voleindigd het geheimenis van God, gelijk Hij zijn knechten, de profeten, heeft verkondigd.
 
8 En de stem, die ik gehoord had uit de hemel, (hoorde ik) wederom met mij spreken en zij zeide: Ga heen, neem het boek, dat geopend ligt in de hand van de engel, die op de zee en op de aarde staat. 9 En ik ging heen tot de engel en zeide tot hem, dat hij mij het boekje zou geven. En hij zeide tot mij: Neem het en eet het op, en het zal uw buik bitter maken, maar in uw mond zal het zoet zijn als honing. 10 En ik nam het boekje uit de hand van de engel en at het op, en het was in mijn mond zoet als honing, maar toen ik het gegeten had, werd mijn buik bitter. 11 En er werd tot mij gezegd: Gij moet wederom profeteren over vele natiën en volken en talen en koningen. 

De Intermezzo-engel

Vóór het aanbreken van de grote Dag des Heren komt een intermezzo-engel met een bijzondere opdracht en taak.

"En ik zag een andere sterke engel afkomen van de hemel"

Het is dus een "andere" engel.
Er komt dus iets, dat niet in hetzelfde vlak ligt als in het optreden van de bazuinende engelen uit hoofdstuk 8 en 9.
Het is een intermezzo-engel.
Hij wordt met nadruk genoemd waaruit we mogen opmaken, dat hij een zeer zware opdracht zal moeten uitvoeren.
Als de oorlogen in de gedachten gang van de Openbaring een climax bereikt hebben en de wereld geestelijk ook in een diepte punt is terechtgekomen, richt God zich juist op het intermezzogebeuren en het zal een nieuwe teken zijn van Zijn trouw.

"Zijn aangezicht was als de zon" is dat niet een heilboodschap in dit teken.
Dit licht moet dus nog vallen over een chaotische wereld vóór de wederkomst.

"En hij had in zijn hand een boekje dat geopend was"
Een boek beeldt uit hetgeen vast staat.
Onmiddellijk denken we aan het verzegelde boek uit hoofdstuk 5.
Het openen van dat boek betekende daar het in vervulling doen gaan van de verborgen Raad Gods.
Het boekje van Openbaringen 10 is in de hemel geopend. De beslissing, het plan, de kennis van de inhoud is geen zaak van beneden, maar hoort de hemel toe. De engel draagt het geopend naar omlaag. Hij is slechts tussenschakel, een bode van God en ondergeschikt aan de hoogste troon.
Naar Amos 3:7 zouden we kunnen zeggen "Gewisselijk, de Here Here zal de verborgenheid der zeven donderslagen niet in vervulling laten gaan, zonder de profetisch aankondiging en bekendmaking daarvan er aan te laten voorafgaan".

God laat altijd eerst Zijn profeten waarschuwen éér Hij naderde ten gerichte.
Zo is de intermezzo-engel een hemelheraut, die vóór de komende Koning uitgaat.

"En toen hij geroepen had, spraken de zeven donderslagen hun stemmen"

Dit was een donderende reaktie dus. Hun eigen stemmen, zeggen de grondtekst. Het is profetie, van een sterk en machtig ingrijpen van God vóór de wederkomst.
We vinden het gebruik donderslagen voor gerichten niet alleen in de Openbaring op verschillende plaatsen, maar ook hier gaat het om de verheerlijking van Jezus en het oordeel over Satan en wereld"

"Wat de andere engel vóór alles verkondigt en wat als een geheel in zijn boekje staat, maar daarvan toch slechts een onderdeel is dat niet verder geopenbaard wordt is het gericht, dat vóór alles over satan gaat.
De verzegeling vindt niet plaats om later geopenbaard te worden, maar de gerichten over de mensenwereld, waarover hier gehandeld wordt. Die gerichten over satan zijn zeer geducht, als donderslagen, maar juist in donderslagen worden ons steeds nog niet eindgerichten, maar voorlopige gerichten aangewezen.
Johannes moet ze, de donderslagen niet opschrijven noch afzonderlijk vermelden, omdat het gerichten over satan zijn, omdat dit alles op de achtergrond ligt.

Er gebeurt iets op een buitenmenselijk vlak in de wereld der geesten en daar vindt een voorlopig gericht over satan plaats, helaas zonder gunstig gevolg voor de wereldgeschiedenis. Er zijn ongeschreven, onverklaarde gerichtswerkingen die aan ons niet zijn geopenbaard en deze maken duidelijk dat er altijd nog onvermoede mogelijkheden in de wereldgeschiedenis overblijven.

Houden we ons stipt aan wat symbolen zelf zeggen, dan wordt ons hier verkondigd, dat God vóór de zevende bazuin waarschuwt, hevig waarschuwt, een boodschap doet dreunen over de hele wereld, de aarde in gloed zet een open boekje naar beneden doet komen, dat zoet is in de mond en bitter in de buik en daarom herinnert aan profetie, met een ontzaggelijk gevolg, dat de zeven donderslagen hun stemmen spreken. Een geestelijk gebeurden dus. Ze spreken. Een openbaring van Gods majesteit en heerlijkheid in gericht en genade.

De donderslagen zijn verzegeld maar niet opgeschreven. Hij moet het sluiten, dicht doen, zodat niemand het te weten komt.

Het verzegelen gaat heel eenvoudig - door het gesprokene niet te noteren. Johannes moet dus een bladzijde blanco laten.
Het is Gods voorlaatste geheim.
De verberging is op zichzelf een openbaring een verborgenheid die nog in vervulling moet gaan,

Preek om over na te denken - De laatste profeet

Openbaring 10 begint met de beschrijving van een machtige engel. Ik ga die beschrijving vers voor vers volgen, u kunt dat in uw bijbel meelezen. Johannes ziet hem neerdalen uit de hemel. Een wolk omhult hem. De regenboog is om zijn hoofd. Zijn gezicht is als de zon en zijn benen zijn vuurzuilen. Geen enkele andere engel in Openbaring wordt met zoveel macht getekend. Dat maakt ons oplettend: hier staat iets belangrijks te gebeuren. Deze engel heeft bijna goddelijke heerlijkheid. Allereerst de wolk, dat doet denken aan de wolk waarin God zijn aanwezigheid aan de Israëlieten liet merken in de woestijn. De regenboog zijn we eerder in Openbaring tegengekomen, in hoofdstuk 4 wordt beschreven hoe er een regenboog is rond de troon van God. Het gezicht van de engel is als de zon. In Openbaring 1:16 werd dat ook gezegd van Christus. En de benen als vuurzuilen doen denken aan de vuurkolom van God in de woestijn. Maar ook aan de beschrijving van Christus in Openbaring 1:15: zijn voeten gloeiden als brons in een oven. Kortom, deze engel deelt in de hemelse macht en majesteit van God en Christus. Zijn verschijning en zijn optreden moeten wel heel belangrijk zijn.

Deze machtige engel heeft een boekrol in zijn hand. Een geopende boekrol. Eerder in Openbaring kwamen we ook een boekrol tegen. De boekrol van God op zijn troon. De boekrol waarin Gods koninklijke daden beschreven staan, die Hij ten uitvoer zal brengen om deze wereld tot een einde te brengen. En dat is vreselijk voor Gods vijanden, maar bevrijdend voor de kerk. We hebben gezien hoe die boekrol in handen van de Zoon wordt gelegd die als Middelaar in de wereld gekomen is. Vervolgens werd die boekrol heel geduldig, zegel voor zegel, ontzegeld. En na het ontzegelen kwam eerst nog die alarmfase: 6 alarmsignalen waarin God de wereld oproept tot bekering. Ja en dan is de boekrol open, Openbaring 10:2. Ik denk dat het om dezelfde boekrol gaat. Dat er staat dat het een kleine boekrol is, is niet doorslaggevend. Want in vers 8 wordt voor dezelfde rol gewoon het woord ‘boekrol’ gebruikt, dus zonder verkleinwoord. Alleen zo sluit hoofdstuk 10 ook aan op 8:1: ‘Toen het Lam het 7e zegel verbrak...’ Openbaring 10 gaat daar verder. Het is één verhaal. Het laatste zegel is verbroken, dus nu is de rol open!

De machtige engel met de geopende boekrol plant vervolgens zijn rechtervoet op de zee en zijn linkervoet op het land. De zee staat voor het westen, het land voor het oosten. De engel legt daarmee beslag op heel de wereld. De wereld ligt aan zijn voeten, zou je kunnen zeggen. Heel de schepping heeft te maken met zijn verschijning en optreden.

De engel roept met een luide stem. En daarna laten 7 donderslagen hun stem horen. Wanneer Johannes wil opschrijven wat de donderslagen gezegd hebben krijgt hij te horen dat hij dit geheim moet houden. Wat dit te betekenen heeft is mij niet duidelijk. Uitleggers dragen verschillende verklaringen aan, maar geen van allen overtuigt echt. Een belangrijke opmerking is denk ik wel deze: als Johannes de inhoud van deze donderslagen geheim moet houden, moeten wij daar niet naar gaan zitten raden. Wel constateren we dat God een deel van wat er nog gebeuren moet voor zichzelf houdt. Wat niet wegneemt dat wij en de wereld genoeg -ja meer dan genoeg- te horen krijgen om ons op Gods oordeel voor te bereiden.

Johannes moet wel opschrijven wat de machtige engel zegt. Hij had immers een boodschap voor de hele wereld. De engel zweert bij God, en zegt: ‘Het is de hoogste tijd! Bij de 7e bazuin zal Gods geheim werkelijkheid worden!’ En Gods geheim dat is de overwinning van God op de machten van het kwaad. Dat is immers de inhoud van de boekrol die nu openligt. Niets verhindert nog de uitvoer daarvan. Spiek ook maar vast even in hoofdstuk 11:15. Wanneer de 7e bazuin wordt geblazen klinken er stemmen in de hemel die zeggen: ‘Nu begint de heerschappij van onze Heer over de wereld, en die van zijn Messias.’ Maar ook hier in hoofdstuk 10 is al duidelijk dat het geheim van God duidt op het laatste oordeel. Kijk maar eens naar het slot van vers 7. Daar staat dat God zijn dienaren, de profeten, had beloofd dat Hij zijn geheim zou voltooien. Dat sluit aan op Openbaring 6:10 - die vraag van de zielen onder het altaar: Hoelang nog? ‘Wanneer zult u de mensen die op aarde leven eindelijk straffen en ons bloed op hen wreken?’ Dat 5e zegel blijkt opnieuw een hele belangrijke functie te hebben. Het gebed van de kerk is gehoord in de hemel. En Christus reageerde met alarmsignalen als vooraankondiging van zijn oordeel. Nu krijgt de kerk te horen: ‘het is de hoogste tijd!’ Gods overwinning op de machten van het kwaad, zijn heerschappij over alles en iedereen, het laatste oordeel, zal komen op het geluid van de 7e bazuin.

Maar dan... opeens toch nog weer een wending. Een vertraging. Ondanks dat het de hoogste tijd is. Johannes krijgt de opdracht de boekrol bij de engel op te halen. Hij doet dit, en krijgt vervolgens de opdracht de rol op te eten. Dat betekent dat Johannes wordt aangesteld als profeet. Openbaring 10 sluit nauw aan bij de beginhoofdstukken van het boek Ezechiël. In die hoofdstukken lees je hoe Ezechiël tot profeet geroepen wordt. Hij moet profeteren tegen de Joodse ballingen in Babel. Het opeten van de rol geeft aan dat de profeet de boodschap die hij namens God brengt volledig in zich opneemt. En voor zowel Ezechiël als Johannes geldt dat het in zich opnemen van de boodschap zoet is. Gods Woord is evangelie. Is blijde boodschap. Maar daar waar dit woord aankomt roept het bitterheid op. De ballingen in Babel luisteren niet naar Ezechiël. Dat stemt hem vreselijk bitter. De taak die Johannes krijgt is profeteren voor de volken: ‘Je moet over talrijke landen en volken en koningen profeteren’, zegt de engel. Maar daarbij krijgt Johannes gelijk al te horen dat zijn profetie grotendeels niet tot bekering zal leiden.

Samengevat kunnen we zeggen dat wat we in Openbaring 10 lezen de roeping van Johannes tot profeet is. Voordat Gods geheim werkelijkheid wordt, voordat het laatste oordeel komt -en daarvoor is het de hoogste tijd!- stuurt God eerst nog een laatste profeet naar de aarde die dit bekendmaakt. Het ‘geheim’ (tussen hoge komma’s) dat God alle heerschappij zal hebben. En daarom past dit hoofdstuk ook zo goed na de 6e bazuin. Bij de alarmsignalen die over de wereld gaan is ondertiteling nodig. Dat is de profetie van Johannes. Dat is het boek Openbaring. Het is niet voor niets het laatste Bijbelboek. Het is het boek van de laatste profeet. Openbaring 10 beschrijft de roeping van Johannes. Wat dat betreft had het beter gepast aan het begin van Openbaring. Net als bij het boek Ezechiël. In Openbaring 1 lezen we niet van een roeping van Johannes. In Openbaring 1 presenteert Christus zich zoals Hij werkelijk is. In al zijn goddelijke majesteit en heerlijkheid. Het is ook juist vanwege de grootheid van Christus dat hij voorrang krijgt boven zijn profeet. Dus eerst presenteert Christus zich. Dan spreekt Christus zijn gemeenten toe. Vervolgens laat Christus zien dat Hij bevoegd is de boekrol te openen en het gericht te voltrekken. Pas daarna is het geschikte moment gekomen om te laten zien hoe de engel van Christus de -ondertussen geopende- boekrol doorgeeft aan Johannes.

Johannes is de dus de laatste profeet. Hij staat in de traditie van Ezechiël. Maar ook is hij een waardig opvolger van Daniël en Jeremia. Zeker ook met de profeet Daniël zijn er grote overeenkomsten. Opvallend in Openbaring 10:11 is het woordje ‘opnieuw’. Johannes moet ‘opnieuw’ over talrijke landen en volken en koningen profeteren. Hoezo ‘opnieuw’? We lezen voor Openbaring 10 niets over profetieën over volken, landen of koningen. Bovendien constateerden we dat hoofdstuk 10 eigenlijk aan het begin van het boek Openbaring had moeten staan. Nu kan het woord voor ‘opnieuw’ ook vertaald worden met: ‘jij op jouw beurt’. En dan zegt de engel: ‘Johannes, jij moet op jouw beurt over talrijke landen, volken en koningen profeteren’. Eerdere profeten waren Jeremia, en Daniël en Ezechiël. Maar ook Jona en Nahum en Sefanja. En nu krijgt Johannes een plaats aan het hoofd van die lange reeks profeten. En hij wordt Gods laatste profeet om de volken te waarschuwen dat het de hoogste tijd is. Voor bekering!

En daarmee staat Openbaring 10 juist wel weer precies op de goede plek. Na de 6e bazuin. Het laatste waarschuwingssignaal heeft geklonken. Bij de volgende is het zover: het laatste oordeel. Maar juist op dat moment laat God opnieuw zien dat Hij uit is op de bekering van de mens. Want God geeft in zijn uiterste geduld een laatste profeet! Daarin zijn Gods liefde, Gods geduld, zijn genade, zijn goedheid en zijn trouw zo zichtbaar! Als er één ding mij is opgevallen bij de bestudering van het boek Openbaring dan is het wel dit, dat Openbaring het boek is van Gods geduld! En ja, Openbaring staat vol met Gods oordelen. Angstaanjagende, schrikwekkende oordelen. Ook het laatste oordeel wordt beschreven. En de schilders van de Middeleeuwen brengen dat akelig gedetailleerd in beeld. Maar Openbaring is het boek van Gods geduld. Het boek dat aanstuurt op bekering. Het boek dat God laat zien als een heilig God die in liefde tijd geeft en die waarschuwt en die zelfs nog een laatste profeet stuurt.

Nu is het boek van deze profeet voor velen een gesloten boek. En de meeste schilderijen over het laatste oordeel hangen in musea en worden slechts bekeken als kunst. Velen missen daardoor de boodschap van Johannes; dat het de hoogste tijd is voor bekering tot deze liefdevolle God... Maar, hoe kijk jij eigenlijk aan tegen Gods oordeel? Wat voel jij wanneer het gaat over Gods oordeel? Ik kan het me voorstellen wanneer daar toch weerstand zit. Dezelfde weerstand als die wij hebben tegen wraakpsalmen. Of tegen dat gebed uit Openbaring 6:10: ‘Wanneer Here, zult u de mensen die op aarde leven eindelijk straffen en ons bloed op hen wreken?’ Wij leven in een tijd waarin waarheden worden gerelativeerd: ‘zo strikt zal het toch niet zijn?’ Of waarheden worden juist verabsoluteerd: ‘ik heb gelijk en de ander zit ernaast.’ Misschien relativeer je het oordeel van God ook wel een beetje omdat anders de vraag ook op jezelf afkomt: ‘ben ik er wel klaar voor?’ Maar in de bijbel wordt het oordeel van God allerminst gerelativeerd. Wie relativerend spreekt over het oordeel van God loopt ook het risico af te doen aan de profetische en alarmerende werking van het boek Openbaring. Uiteindelijk zal niemand je dat in dank afnemen.

Wat je kan helpen is dit: dat je ziet dat Gods liefde en zijn oordeel aan elkaar verbonden zijn door zijn geduld. Gods geduld verbindt zijn liefde en zijn oordeel aan elkaar! God wil redden. Behouden. En daarom heeft Hij zoveel geduld. En daarom stuurt Hij nog een laatste profeet. Je moet Gods liefde en zijn oordeel niet tegenover elkaar uitspelen. Alsof het één wel bij God past en het ander niet. Moeite hebben met Gods oordeel is volkomen onterecht: zijn liefde en zijn oordeel zijn met elkaar verbonden door zijn geduld.

Daarom ben ik zo blij met Openbaring 10. Opnieuw een hoofdstuk dat mij Gods liefde, Gods trouw, Gods goedheid en geduld laat zien. God laat zelf zien hoe het zit: zijn liefde en zijn oordeel aan elkaar verbonden door zijn geduld. Heel Openbaring spreekt daarvan. Laten wij daarom niet vervallen tot een eenzijdig beeld van God. Wat zouden we God daarmee tekort doen. We doen er beter aan om acht te slaan op de profetie. We doen er beter aan het boek Openbaring te lezen en serieus te nemen. Wij leven in de eindtijd. Het is de hoogste tijd… dat Gods heerschappij doorbreekt in de hemel en op de
aarde!

Laten wij daarom aanbidden. God aanbidden. Om zijn liefdevolle geduld. Om zijn trouwe gerichtheid op bekering. Om zijn genadig waarschuwen. Om zijn goedheid waarin Hij de wereld nog tijd geeft, en ook die laatste profeet. Amen.