Here, leer ons bidden

In vorige studies hebben we het gehad over de Drieeenheid. En noemden daarbij ook art. 8 en 9 van de Nederlandse Geloofsbelljdenis. Het zal je opvallen, dat aan het slot van artikel 9 nogal wat vreemde namen voorkomen: Marcion, Mani, Praxeas, Sabellius, Paulus van Samosata, Arius. Waarom eigenlijk al die namen aangehaald? Wel, in heel de geschiedenis van de kerk zijn er telkens aanvallen gedaan op het ware geloof. De kerkgeschiedenis spreekt altijd van strijd. Ook als het gaat over het geloof in Gods Drieëenheid. Het is zinvol hier weet van te hebben.

Bestrijders van deze belijdenis die in artikel 9 genoemd. worden zijn allen mensen uit de geschiedems van de oude christelijke kerk

Marcion was in het jaar 144 in Rome.

Mani werd in 216 in Babylonië geboren.

Sabellius werkt ook in Rome, ongeveer in 220.

Paulus van Samosata was bisschop van Antiochië, hij werd in 268 afgezet.

Arius kreeg omstreeks 318 zijn grote bekendheid in een kerkstrijd, die om hem ontstond.

Wat hebben wij vandaag te maken met mensen die zo lang geleden leefden, met al die vreemde namen?

Die namen zeggen ons toch niets meer? Horen ze eigenlijk wel thuis in een geloofsbelijdenis van de kerk? Ja, want de Nederlandse Geloofsbelijdenis is vandaag, zoveel jaar na Christus, nog voluit levend en actueel. Die oude namen worden niet voor niets genoemd. We zullen dat duidelijk maken door van enkelen van hen iets te zeggen.

Over Marcion spraken we al. Hij maakte het wel erg bont. Hij geloofde niets van de Drieëenheid van God. Hij leerde, dat er twee goden zijn die tegenover elkaar staan: de minderwaardige god van het Oude Testament én de goede god van het Nieuwe Testament.

Weet je, hoe actueel de leer van Marcion is en dat deze leer telkens terugkeert? 

Eén voorbeeld: in de tijd van het nationaal-socialisme onder Hitler waren er "duitse christenen", die naar deze leer handelden: de minderwaardige god van het Oude Testament was de "Jodengod"; de andere god was die god die HitIer de "voorzienigheid" noemde. Praxeas en Sabellius leerden, kort en onvolledig gezegd, dat de Vader, de Zoon en de Heilige Geest niet drie Personen zijn, maar één en dezelfde Persoon. Die éne Persoon treedt telkens op, op een andere manier (modus). Vandaar dat men wel spreekt van het "modalisme".

Ook onder mensen is het immers zo, dat één en dezelfde persoon nu eens optreedt als vader, dan als timmerman en ook wel eens, bijvoorbeeld zondags als organist. Zo zei men: God treeft nu eens op als Vader, (b.v. in de schepping) dan als Zoon (die mens werd, barmhartig was, enz.) en dan weer als Geest (b.v. als Hij leven schenkt).

Weet je hoe actueel deze leer is? , Mensen die in onze tijd de bijbel critiseren verklaren de Drieëenheid ook op deze manier: de drie namen wijzen niet op drie van elkaar onderscheiden Personen, die één en aan elkaar gelijk zijn, maar op verschillende manieren van optreden van één persoon.

Arius leerde, dat Jezus het eerste schepsel was en dus niet de eeuwige Zoon van de eeuwige Vader. Ook de Heilige Geest is volgens hem niet echt en eeuwig God: Hij is weer door de Zoon geschapen en in rang beneden de Zoon. Dat de ene en waarachtige God, zoals de bij- bel duidelijk leert, drie Personen is, wilde Arius niet aanvaarden.

En weet je, hoe actueel de leer van Arius is? Velen zijn in de loop der geschiedenis in zijn voetsporen gegaan. In onze tijd zijn dat onder anderen de Jehova's getuigen. Arius is één van de voorlopers van hun stichter, Charles Taze Russel geweest. De Jehova's getuigen leren dat Christus, vóór zijn geboorte, één van de hoogste geestelijke wezens, de aartsengel Michaël was en toen hij geboren was: alleen mens, volmaakt mens. Ook de Heilige Geest is volgens hen, niet een Persoon, maar een uitstralende kracht van God.

En nu de belijdenis:

We mogen dankbaar zijn dat al in 325-381 (Nicea) en 333 (Athanasius) deze geloofsbelijdenissen zijn opgesteld tegenover deze verschrikkelijke dwalingen. Als de Here Jezus Christus niet echt en eeuwig God was, zou God zijn Eniggeboren Zoon niet gegeven hebben. Hij (Joh. 3 : 16) had dan immers geen Eniggeboren Zoon. Waar bleef dan Gods liefde? Die onbegrijpelijke liefde, die zo groot is, dat Hij zijn Eniggeboren Zoon gegeven heeft voor een ieder die gelooft. Die liefde zou er (Heidelberger Cathechismus) niet meer zijn in deze wereld. Er zou geen redding zijn, want een (Zondag 5) schepsel, hoe machtig ook, kan ons niet redden. (vr. enantw. 14) Terecht begint de geloofsbelijdenis van Athanasius met de volgende uitspraken:

"Al wie behouden wil worden, moet voor alles het algemeen geloof vasthouden; als iemand het niet volledig en ongeschonden bewaart, zal hij ongetwijfeld voor eeuwig verloren gaan”.

Het algemeen geloof is nu dit, dat wij de ene God in de Drieheid en de Drieheid in de Eenheid vereren .