Een feest van Christus

Dit bijbelgedeelte beschrijft het Pinkstergebeuren, de uitstorting van de Heilige Geest. Pinksterfeest wordt wel genoemd: "het feest van de Geest". Dat is niet onjuist. De Geest is hier aan het werk. Toch kunnen we zeggen, dat de eerste, handelende Persoon niet de Heilige Geest is, maar de verhoogde Christus. "Deze Jezus heeft God opgewekt, waarvan wij allen getuigen zijn. Nu Hij dan door de rechterhand van God verhoogd is en de belofte van de Heilige Geest van de Vader ontvangen heeft, heeft Hij - Jezus Christus - dit uitgestort, wat gij en ziet en hoort". Dat zegt Petrus (vs. 32, 33). Ook dit feest mag dus genoemd worden: een feest van Christus, Hij staat in het middelpunt. Net als op Kerstfeest, Pasen en bij de Hemelvaart.

De moeite is echter dat mensen Hem op Pinksteren niet zien, ook niet kunnen zien. Tien dagen geleden was Hij immers naar de hemel gegaan. Dat niet-kunnen-zien is één van onze moeiten met Pinksteren. Met Kerstfeest is er van alles te zien: een stal, een kribbe, en vooral een pasgeboren Kindje. Op Pasen is er ook veel te zien: een geopend graf, opgevouwen doeken, en vooral: een levende, opgestane Christus. Maar je kunt zomaar merken aan de evangelist Lucas, dat hij er grote moeite mee heeft om precies te beschrijven, wat er nu eigenlijk gebeurd is op het Pinksterfeest.

De Geest uitgestort op alle gelovigen

Er werd een geluid gehoord; dat geluid leek op het geluid van een geweldige windvlaag, maar het wás geen windvlaag. Er werden tongen gezien als van vuur, maar het wás geen vuur. Toch moest Lucas een beschrijving geven: hij kwam niet verder dan die vergelijking: "als" van een windvlaag, en "als" van vuur.

Het eigenlijke Pinkstergebeuren is in feite in één volzin verteld: "en zij werden allen vervuld met de Heilige Geest en begonnen met andere tongen te spreken, zoals de Geest het hun gaf uit te spreken" (vs. 4). Als we nu nog eens even terugdenken aan wat we besproken hebben bij Numeri 11, dan moeten ons enkele dingen meteen opvallen. Dáár waren toen zeventig mannen, die een deel van de Geest van Mozes kregen. Dat was maar een verdwijnend klein aantal op het hele volk Israël. Hier werden allen vervuld met de Heilige Geest. Daar ontvingen die mannen slechts een deel van de Geest - hier worden zij vervuld, vol van de Geest. 

Het eerste gevolg van dat deel krijgen aan de Geest was in Mozes' dagen, dat die manen gingen profeteren, maar slechts voor een tijd. Op Pinksteren gaan ze allemaal spreken, profeteren, geleid en gedreven door de Geest, "zoals de Geest het hun gaf uit te spreken". En dat profeteren blijft steeds doorgaan. Als we vragen, wat die mensen dan gesproken hebben en waarover zij het hadden, dan krijgen we nauwkeurig antwoord: "wij horen hen in onze eigen taal van de grote daden Gods spreken" (vs. 11).

Het profeteren is niet langer het voorrecht van enkele mensen (zeventig oudsten, enkele profeten, enkele apostelen), maar van heel de gemeente: zonen en dochters, jongelingen en bejaarden, ook de dienstknechten en de dienstmaagden, slaven en slavinnen ontvangen de Geest "en zij zullen profeteren" (vs. 18). Wat profeteren ze? Welke grote daden van God verkondigen ze? De daden die God gedaan heeft door Zijn Zoon Jezus Christus; zijn komst in de wereld, zijn lijden en sterven, zijn opstanding en hemelvaart. Kortom: het grote werk van de verzoening door voldoening. Christus' zoenoffer en daardoor de vrede met God.

De Pinksterpreek van Petrus

Dat is ook het onderwerp van Petrus' Pinksterpreek (2 : 14-36). Dat is één indrukwekkend verhaal over Jezus Christus. In dat verhaal toont Petrus overtuigend aan, dat het hele Oude Testament zijn vervulling heeft gevonden in Christus' dood, opstanding en hemelvaart. Zijn preek staat vol citaten uit het Oude Testament, omdat hij zijn broeders ervan wil overtuigen dat Jezus de beloofde Messias is. 

Een andere Messias hebben zij niet te verwachten. Petrus' broeders, inderdaad. Want het lijkt er even op, dat die grote menigte, die samenstroomt op dat geluid "als van een geweldige windvlaag", bestaat uit vertegenwoordigers van allerlei heidenvolken (Parthen, Meden, Elamieten, Kretenzen, Arabieren enz.), maar het zijn allemaal" Joden en Jodengenoten" (vs. 10). Daarom mag Petrus ook tegen ze zeggen, dat de belofte van God voor hen is en voor hun kinderen (vs. 39). Hij spreekt tot verbondskinderen. Die zoekt Christus allereerst op, wanneer Hij zijn Geest uitstort op de gemeente. Hij blijft denken aan het verbond, dat de HERE eenmaal opgericht had met Abraham en zijn zaad, het volk Israël. 

Dat volk mag Christus dan hebben afgewezen, en zelfs de dood hebben ingedreven, toch zoekt Christus dat volk weer op. Eerst op Pasen, en nu ook op Pinksteren. En eerst wanneer een groot deel van dat oude verbondsvolk hardnekkig de blijde boodschap blijft verwerpen, dan keert Christus Zich tot de heidenvolken. Vooral door de prediking van de apostel Paulus (Hand. 9 : 15). Daarom is het zo erg, wanneer op het Pinksterfeest in Jeruzalem velen al meteen zich van dit dringend appèl van Christus afmaken door te zeggen, spottend: ze hebben teveel zoete wijn gehad, met andere woorden: die mensen zijn dronken en spreken wartaal (vs. 13).

Dat ze echter geen wartaal spreken, blijkt uit Petrus' toespraak én uit de reactie op die toespraak (vs. 37): de mensen zijn diep in hun hart getroffen, en de waarheid van Petrus' woorden wordt door velen erkend: op die dag werden ongeveer drieduizend mensen tot geloof gebracht en zij lieten zich dopen en werden ingelijfd bij de kerk van Christus (vs. 41).

Over de Pinksterbeweging gesproken                                          

Het is bezwaarlijk om te spreken over "de" Pinksterbeweging, omdat binnen het totaal van allerlei bewegingen, die deze naam voeren, een grote verscheidenheid van stromingen bestaat. Wanneer we ons beperken tot Nederland, dan zijn hier reeds verschillende groeperingen te noemen. Te denken is aan de Pinkstergemeente, Stromen van Kracht, de Volle Evangelie Gemeente, de Christengemeente Ecclesia. Deze verschillende groeperingen vertonen onderling verschillen; toch hebben zij enkele hoofdzaken gemeen.

Eén van de hoofdtrekken is het teruggrijpen naar de bijzondere gaven, de charismata, die eigen waren aan de eerste Christelijke gemeente vlak na Pinksteren. Men denkt dan met name aan twee factoren: de tongenspraak, het spreken in vreemde talen, de extase, ook wel de "glossolalie" genoemd; en in de tweede plaats denkt men aan de genezing op het gebed, dus de gaven van de gezondmaking. Het wordt als een verarming en verschraling van het geestelijk leven gezien, wanneer binnen de christelijke kerk de zieken niet gezond worden op het gebed van de gemeente, en wanneer niet in die bijzondere zin geprofeteerd wordt zoals dat gebeurde op het Pinksterfeest in Jeruzalem. Het eerste "vuur" heet verdwenen te zijn. Men kent een hunkerend heimwee naar die eerste jaren na Pinksteren.

We gaan niet in bijzonderheid in op de excessen, die zich wel hebben voorgedaan op het gebied van dat spreken in tongen, excessen als stuiptrekkingen en hysterische aandoeningen. Allerlei krachten binnen de Pinksterbewegingen hadden zorg over die excessen en maanden tot kalmte. Die betrekkelijke rust kenmerkt ook de Pinksterbewegingen in Nederland.

We noemen - naast de reeds vermelde kenmerken als glossolalie en gebedsgenezing - nog enkele typerende trekken van sommige richtingen in deze beweging. Gelovigen worden ingedeeld in enkele groepen of klassen. Er zijn gelovigen, die wedergeboren zijn door de Heilige Geest, én er zijn gelovigen, die gedoopt zijn met de Heilige Geest. Die laatsten staan op een hogere trap van geestelijke ontwikkeling. Nóg hoger staan die gelovigen, die gekomen zijn tot de werkelijke zondeloosheid, de reinheid van hart. Die gelovigen behoeven niet meer dagelijks te vragen om vergeving van hun schuld, want zij maken voor God geen schuld meer. Op deze manier is er een bepaalde gradatie in de kring van gelovigen, ook wel genoemd de geredden, de geheiligden en de Geestesgedoopten. Wanneer de tongenspraak eigenlijk behoort bij het geloof, en een gelovige mist die gave, dan is zijn geloof duidelijk van een lagere soort; anderzijds, wanneer iemand die gave wel heeft of zegt te bezitten, dan staat hij op een hoger niveau. In zoverre de beweging accent legt op een rein leven, verdient zij uiteraard de sympathie van alle christenen.

Bezwaren

Maar de bezwaren tegen genoemde eigenschappen van de Pinksterbewegingen zijn niet gering. Bezwaren, die we ontlenen aan Gods Woord, want dat alleen zal en moet oordelen over wat Schriftuurlijk en wat niet Schriftuurlijk is.

Wat betreft de zg. gebedsgenezing, moet toegestemd worden, dat de HERE machtig genoeg is om iedere zieke te genezen, zelfs te herstellen van wat genoemd worden ongeneeslijke ziekten. Christus heeft tijdens zijn rondwandeling in Kanaän bewézen, dat Hij tegenover niet één ziekte machteloos staat. En zijn kracht is na de hemelvaart niet afgenomen.

Maar er is geen enkele belofte, dat een kind van God niet ziek kan zijn; er is ook geen enkele belofte, dat iedere gelovige altijd zal herstellen van elke ziekte. Als dat zo was, dan zou in de kring van de gelovigen geen mens sterven aan een ziekte. Een sprekend voorbeeld, dat gelovigen niet van iedere ziekte of handicap verlost worden, is te lezen in 2 COL 12 : 8, 9. 

De apostel Paulus leed aan een ernstige handicap. Wat die precies geweest is, weten we niet, omdat dat niet vermeld wordt. In elk geval meende de apostel stellig, dat hij nog méér kon doen in dienst van Christus' evangelie, wanneer hij verlost was van die handicap. Hij heeft dat probleem aan de Here voorgelegd in zijn gebed, ongetwijfeld een oprecht gebed. De Here zou hem hebben kunnen verlossen van zijn kwaal, maar Hij deed dat niet. Niet uit onbarmhartigheid, maar om andere redenen: "want de kracht - nl. van Christus en het evangelie - openbaart zich eerst ten volle in zwakheid - nl. van de verkondiger van dat evangelie" (vs. 9).

Wat het spreken in tongen betreft (de zg. glossolalie) niet vergeten mag worden, dat deze gave als een bijzonder charisma blijkbaar behoorde bij de eerste christelijke gemeente, kort na Pinksteren. De apostelen ontvingen trouwens méér volmachten. Ze zijn te lezen (bijv.) in Marcus 16: 17, 18. Deze bijzondere tekenen waren als het ware de uitroeptekens achter hun apostolische prediking, om de hoorders te overtuigen van de waarheid van de boodschap. Zij predikten immers in de tijd, toen de bijbel nog niet afgrond en compleet was. 

Nu heeft de kerk al sinds eeuwen Gods complete openbaring, en daaraan heeft ze ook genoeg. Voor ons geldt wat Paulus zegt (1 COL 12 : 29v.): "Zijn zij soms allen apostelen? Allen profeten? Allen leraars? Allen krachten? Hebben soms allen gaven van genezing? Spreken soms allen in tongen? Vertolken zij soms allen?" Al die vragen raken de bijzondere geestesgaven uit die eerste tijd! Maar dan gaat de apostel verder: "Streeft dan naar de hoogste gaven. En ik wijs u een weg, die nog veel verder omhoog voert".

 En wat is dan die weg? Op die vraag geeft Paulus onmiddellijk antwoord in dat bekende en mooie hoofdstuk 1 Cor. 13; "Al ware het, dat ik met de tongen der mensen en der engelen sprak, maar had de liefde niet, ik ware schallend koper of een rinkelende cimbaal. Al ware het, dat ik profetische gaven had, en alle geheimenissen en alles wat te weten is, wist, en al het geloof had, zodat ik bergen verzette (indrukwekkende tekenen!), maar ik had de liefde niet, ik ware niets". (1 Cor. 13 : 1, 2). Christenen moeten streven naar die hoogste gaven, die niet bestaan in bijzondere charismata, maar in de "vrucht van de Geest", en die bestaat in liefde (die staat voorop!), blijdschap, vrede, lankmoedigheid, vriendelijkheid, goedheid, trouw, zachtmoedigheid, zelfbeheersing (Gal. 5 : 22).

Als fundamentele dwaling van de Pinksterbeweging mag genoemd worden, dat in feite een voortdurende herhaling van het Pinkstergebeuren wordt verwacht en vereist. Zo'n herhaling is net zo onwerkelijk als een "herhaling" van het Kerstgebeuren, de kruisiging op de Goede Vrijdag, de opstanding en de hemelvaart van Christus. De heilsfeiten zijn één-malig, niet voor herhaling vatbaar.