Geloof bij hulpzoekers

Heel vaak vraag ik in m'n dagelijks leven een aantal mensen naar wat ze geloven. Dat gebeurt bijvoorbeeld in onverwachte eerste gesprekken, waarin gezocht moet worden naar de herkomst en het wezen van bijvoorbeeld problemen van mensen die ik ontmoet. Het zijn spontaan ontstane gesprekken waarin mensen vaak wat onder druk staan en gelijkertijd het verlangen hebben zich zo goed mogelijk duidelijk te maken.                                              
 
Het eerste dat opvalt is dat de vraag naar geloof kennelijk een vraag is die maar moeizaam verstaan wordt. Vaak begint het antwoord met: "Ik ben lid van ..." of met "Van huis uit ..." Ik zeg dan dat ik mijn vraag zo niet bedoelde en herhaal vervolgens mijn vraag naar het eigen geloof. Het is voor veel gelovigen kennelijk moeilijk eigen verantwoordelijkheid te nemen voor het persoonlijk geloven.

Meer dan de helft van de mensen weet met mijn vragen namelijk maar moeilijk raad. Een grote groep begint het antwoord met: "Ik ben wel godsdienstig opgevoed, maar ik doe er eigenlijk niks ...", of met "Ik ga nog wel naar de kerk, maar ik heb er niet echt wat aan." Het zijn de mensen die met het geloof van hun ouders niet uit de voeten kunnen en die om wat voor reden dan ook (al is het alleen maar omdat dat in hun milieu niet wordt getolereerd!) niet toekomen aan een persoonlijk geloof.

Op het eerste gezicht lijken mensen die lid zijn van de Jehova's-getuigen, van evangelische- of pinkstergroepen en van artikel 31 nog het meest te staan voor hun geloof, alhoewel bij doorvragen vaak heel veel teleurstellingen, twijfels en angsten naar voren komen. Een groep die ik schat op zo’n kwart van de mensen, weet nauwelijks iets van geloof af. Het grootste deel van deze groep zegt overigens wel te geloven "dat er iets is" en licht dit toe met eigen of andermans min of meer paranormale gewaarwordingen of met het innerlijk weten dat onze schepping niet zo maar toevallig kan zijn ontstaan.

Slechts ongeveer een op de tien mensen geeft aan overtuigd te zijn dat er geen God is, dat mensen maar één leven hebben en dat dood definitief dood is. Aan de andere kant tref ik bij één op de vijf mensen een geloof waar ze inhoudelijk woorden aan kunnen geven en dat zo op 't eerste gezicht echt van henzelf, persoonlijk is. De helft van deze laatste groep is overigens geen lid van een geloofsgemeenschap of kerk.

Persoonlijk geloof versus groepsgeloof

Ik ga ervan uit dat ieder mens gelooft. Ook het niet wíllen geloven in welke extra dimensie dan ook bovenop het gewone dagelijkse leven, is een geloof. Elk geloof heeft de functie van houvast te bieden en van een (voorlopig) antwoord te geven op vragen van leven en dood. Maar mijn ervaring is dat dat houvast voor steeds meer mensen tekortschiet, dat ze wegdrijven in een soort van golfstroom van onzekerheden en dat ze met het verlies van de inhoud van hun geloof ook zichzelf dreigen kwijt te raken. Dat tekort aan houvast heeft - denk ik - te maken met de pluriformiteit en de complexiteit van onze samenleving. Steeds minder worden oude zekerheden vastgehouden; steeds meer wordt gevraagd naar effectiviteit en bewijsbare feitelijkheid. Velen durven nauwelijks nog hun vertrouwde geloofswaarheden uit te spreken en zijn bang daarin niet voor vol te worden aangezien. Ik denk dat dat komt doordat de tijd waarin het geloof der vaderen nog gemeengoed was, voorbij is.

De uitdaging van van nu is dat je wat je gelooft, ook moet kunnen motiveren of zelfs waarmaken. Als je je geloof inhoudelijk laat zien, kun je er (kritisch) op bevraagd worden. Op zich is dat een hele goede ontwikkeling, maar juist zij die leven uit het geloof van de vaderen, die (nog) geen eigen energie staken in het komen tot een persoonlijke geloofsinhoud, vallen in deze ontwikkeling door de mand. Sommige kerkelijke structuren hebben daaraan bijgedragen: waar maar één waarheidsmodel getolereerd wordt, moeten onvermijdelijk velen uit de gemeenschappelijke geloofsboot vallen, alleen al omdat zo'n vaste structuur in onze maatschappij niet meer voor allen passend zal kunnen zijn. Als je zo'n uit-de-boot-valler bent, is er energie en moed nodig om aan de slag te gaan met het vinden van nieuwe inhoud, die wél voor je eigen persoon passend is. Des te sterker zal dit spelen naarmate er meer een taboe rust op eigen persoonlijke beleving die afwijkt van de groepsnorm.

Het eerste probleem ligt dan dus in de groep, die immers geen ruimte heeft voor luisteren naar en zich verdiepen in andermans gevoelens en gedachten, maar die slechts onverkort vast wenst te houden aan wat vanouds gemeengoed is. Het tweede probleem is dat van het individu met een min of meer ontwijkende persoonlijkheid: de mens die zich niet meer in de groep thuis voelt, maar de confrontatie ook niet aandurft. Mijns inziens vormt deze groep de meerderheid van de door mij op hun geloof bevraagde mensen die kenbaar maakten hulp te zoeken.

Geloof, wat is dat?

Geloof kan voor mij alleen maar het persoonlijk geloven zijn. Het is prachtig als zo'n persoonlijk geloof past in een groepsgeloof, prachtig omdat gelovigen elkaar op die manier gemakkelijk verstaan en omdat van de gemeenschappelijkheid van geloven een enorme steun kan uitgaan. Maar tegelijk ligt hier ook het risico van gemakzucht op de loer. Hoe verleidelijk is het niet om bij dreigend verschil in beleving de eigen persoon maar op te offeren aan de groep?

Het eerste stapje op deze weg kan misschien nog niet echt kwaad, maar het gaat hier wel om een pad waar de ene stap gemakkelijk op de andere volgt! Te gemakkelijk raak je mijns inziens op deze weg je eigen geloofsidentiteit kwijt. En naarmate je meer hebt moeten loslaten, heb je ook meer van jezelf verloren, totdat je persoonlijk geloof is leeggebloed. Dan ben je meeloper geworden, dan zijn je antwoorden op de vragen naar je geloof de antwoorden van je groep, waar je zelf niet meer mee vooruit kunt. Dan val je dus door de mand, vooral voor jezelf.

Daarom is geloof alleen het persoonlijk geloof: geloof van binnenuit, los van groepswaarheden, dogma's en andere zekerheden. Zo'n geloof heeft met de eigen beleving, dus met de eigen persoonlijke gevoelens te maken. Zo'n geloof maakt gebruik van de eigen intuïtie en niet in de laatste plaats van de persoonlijke band met God. Dan is geloof altijd in beweging, dan leeft het. Het groeit met de eigen persoonlijkheid, met alle eigen levenservaringen mee. Dan heeft het eigen geloof ook iets te vertellen: je hebt je eigen geloofsverhaal.

Maar je hebt natuurlijk ook je eigen twijfels. Wat is het goed met beide - je eigen verlangen en weten aan de ene kant en je twijfels aan de andere - bij elkaar een luisterend oor te vinden en terecht te kunnen. In een geloofsgemeenschap die daarvoor ruimte heeft, staat er weinig meer vast, maar léren geloofsgenoten in hun geloven voortdurend aan elkaar, in voor- en tegenspoed.

Persoonlijk geloof kiest altijd positie, vindt altijd een weg. Inhoudelijk gaat het me in mijn verhaal niet om wát je gelooft: al hoor je bij die tien procent die zeggen niet in een God te geloven en niet in een leven na de dood. Als je dat gelooft, is dat je geloof en mag dat zo zijn. Dat is voor mij in elk geval beter dan een meelopersgeloof. Bovendien - maar dat is van mij - vind ik dat wie zich afzet, kennelijk geraakt is. Dat impliceert dat ik, als je jezelf de ruimte durft geven, zou willen vertrouwen in een verdere ontwikkeling van dat niet-geloven. En elke echte groei van binnenuit ontwikkelt zich altijd naar God toe. En dat met grote dank aan onze Heer Jezus Christus die ons de Vader heeft doen kennen. En dank aan de Heilige Geest die in ons hart van de Vader en de Zoon getuigt !

De zekerheid van het Geloof - door Ebenezer Erskine

Het geloof is een zaligmakende genade en is een vrije gave van God. (Ef.2:8) Het geloof wordt aan niemand verleend op grond van mogelijke voorafgaande gesteldheiden of hoedanigheden. Het geloof is de eerste genade of werkzaamheid van het geestelijk leven. Een mens die in het geloof het Evangelie van de Gods Genade ontvangt, wie en hoe die mens ook is, zal zalig worden. Deze belofte, die de band aangeeft tussen het geloof en zaligheid, strekt zich evenver uit als het aanbod van het evangelie.

Het evangelie geldt ontwijfelbaar zeker voor iedereen die verkeert onder de vreugdevolle tijding van een Zaligmaker. Die mensen, die het evangelie met hun gehele hart geloven, zullen zalig worden. Christus is het voornaamste en belangrijkste voorwerp van het geloof. Geloven is immers geloven in Jezus Christus. Christus en het geloof zijn heel hecht aan elkaar verbonden. Wanneer wij Christus losmaken van het geloof, is het geloof een lege huls en stelt het niets voor.

Christus is onze sterke Burcht die open is voor 'de gebondenen die hopen'. (Zach.9:12) Het geloof is 'de voet van de ziel', die tot Hem loopt om bij Christus te schuilen. Christus is ons 'Levende Altaar' en Zijn voldoening en voorbede zijn als de hoornen van het altaar. Het geloof vlucht tot Christus. Zo zijn wij veilig tegen de wet en de gerechtigheid van God.

Christus is de Bruidegom. Het geloof grijpt als Zijn bruid Zijn hand en zegt: zoals Christus is, zo aanvaard ik Hem.
Wordt Christus aan ons voorgehouden als levend water? Dan wordt het geloof drinken genoemd. Wordt Christus ons voorgehouden als een Schuilplaats? Dan wordt het geloof een toevlucht nemen tot Hem genoemd. Wordt Christus voorgesteld door het begrip Gave? Het geloof wordt het aannemen van Hem genoemd.

Rust in de Heere en verbeid Hem. (Ps.37:7) Geloven houdt in dat wij van Christus gebruik maken door de aangeboden Christus door Hem toe te eigenen vanuit Gods Woord. Het rusten op Hem is het zien op Christus als een Rots of als een Hecht Fundament. Wij mogen en hebben voortdurend het grootste vertrouwen om ons eeuwig welzijn op Christus te leggen. De ziel rust alleen als zij gelooft. De ziel gelooft op de trouw en waarachtigheid van God in Christus. Christus wrodt gewaardborgd in het Genadeverbond en de beloften. Het geloof beschouwt de volheid van de genade en waarheid, van verdienste en van de Geest, die in Christus aanwezig is.

In het genadeverbond wil God dat de mens zalig wordt. Dat de werken en het roemen daarin voor altijd buiten gesloten zullen worden. De genade alleen moet voor altijd verhoogd worden. Het geloof neemt Christus aan en rust op Hem alleen tot zaligheid. Het doel van het geloven is de vereniging met Christus. Wanneer het geloof zich oefent, rust de ziel op Christus voor de vergeving van zonden. In het Woord van God wordt Christus, Zijn gerechtigheid en Zijn algenoegzame volheid bij U gebracht. Zonder het Woord van de genade en beloften zou het onmogelijk zijn te geloven. Het geloof zonder dit Woord zou zich nooit op Christus kunnen richten of op God in Hem.

Christus wordt vrij en volledig in het Evangelie aangeboden. (Jes.55:1) Christus wordt aan een ieder persoonlijk aangeboden. De vergeving van zonden wordt gepreekt. Laat u verzoenen, omdat de belofte voor u is.
Christus wordt welmenend en hartelijk aangeboden. Christus zweert met de grootste nadruk Zijn eigen Leven. Gods gehele hart klopt door het aanbod en de beloften van het Evangelie.
John Owen: 'Het geloof zit wat zijn wezen en bestaan betreft in het verstand, maar de daadwerkelijke oefening van het geloof zit in het hart.'

Als wij Christus willen vinden hoeven we niet naar de hemel of naar de hel. Christus kunnen wij vinden in de Bijbel en haar beloften. Zoals alle beloften in Christus zijn, zo is Christus in alle beloften. Het geloof neemt Christus aan en maakt gebruik van Gods ambten. Als Profeet komt Christus door Zijn Woord en Geest. Het behoud door verzoenend bloed en voldoening kan de Priester schenken onder de bedekking van Zijn eeuwigblijvende gerechtigheid. De Koning schenkt dankbaarheid, vanwege de hoge prijs die Hij gekocht heeft voor de ziel van een christen.

Het is de plicht van elke gelovige te staan naar de hoogste maat van het geloof. Geloof is gesteld op toename. Het geloof kan niet bestaan zonder de trouw in God. Twee zichtbare zegelen zijn aan het verbond van de belofte gehecht: Doop en Heilig Avondmaal. De trouw van God heeft zich verder nog aan de gelovigen verbonden in de belofte door hen een onderpand te geven van een volkomen vervulling.

Christus is de Heilige Geest van de belofte, niet alleen omdat Hij zelf beloofd is, maar ook omdat Hij getuigt van de waarheid van de belofte en van de trouw van de Belover.
Christus roept niet rechtvaardigen, maar zondaren. Vooral als Christus ons roept, die zondaren zijn, roept op toe te gaan met een waarachtig hart in de volle zekerheid van het geloof. Want de Heere die beloofd heeft ons aan te nemen in de Geliefde Christus, is getrouw. Hoe krijgt u zekerheid?

-Verneder u onder een gevoel van het ongeloof.
-Wees begerig naar meer geloof.
-Zorg dat u de gronden kent van het geloof.
-Beoefen het zwak geloof.
-Gebruik gevoelige erveringen van de liefde tot de Heere.

Wat een troost en vreugde wij ook in Zijn nabijheid ervaren, laat het ons aanmoedigen en ons verplichten om op Christus te vertrouwen, te hopen, te wachten en in Hem te geloven, ook als Christus voor ons gevoel afwezig is.
Als wij op deze wijze de genade en de verstroosting van Zijn Geest gebruiken, zal de vreugde van de Heere onze sterkte zijn.

Nadenken over: 

De Zekerheid van het Geloof

(Hebr 11:1)
Geloof nu is de grondslag (N.B.G. zekerheid) voor hetgeen men hoopt, en het bewijs der dingen die men niet ziet

De schrijver zoekt stichting van de gemeente, en hij wil de lezers laten zien, wat het geloof vermag en wat zij er daarom van kunnen verwachten. De  algemene omschrijving heeft dan ook geen enkel ander doel dan aan te geven, in welke richting de lezers hebben te zien, als ze weten willen, wat het geloof hun brengen kan.
Daar was het in dit verband om te doen. Indirect waren de Hebreeën van nalatigheid beschuldigd,10:39 of, dat het gevaar van zich onttrekken zeer nabij was. Dat zich onttrekken brengt het oordeel.
Hier staat tegenover dat het geloof hen daarvan afhoudt, het geloof, dat de Hebreeën tot goede werken in staat had gesteld, 10:32-34 en waardoor ze steeds weer in staat waren om te naderen tot God.
Daarom moest in duidelijke voorbeelden uitkomen, hoe het geloof mogelijk maakt om met God te verkeren, maar daarom moest ook een algemene omschrijving gegeven worden, waaruit bleek, hoe het geloof staat tegenover het zich onttrekken, hoe het leiden moest tot vrijmoedigheid en volharding. 10:35, 36

Het geloof komt in hoofdstuk 11 naar voren als de drijvende kracht, die leiden moet tot goede werken, tot volharding, tot hoop.
Het is niet, wat krijgen we door het geloof, doch wat kunnen we doen door het geloof. De christen is dus niet de speelbal van zijn verbeelding, wanneer hij het bestaan aanneemt van dingen, die boven zijn begripsvermogen uitgaan.

Zonder het geloof is de hoop onbestaanbaar, maar uit een levendig geloof groeit vanzelf een krachtige hoop

Zonder hoop is er geen volharding. Zonder geloof gaat je hoop op de loop.
Zorg berooft ons van alle hoop!
Hoe bedrieglijk de hoop ook is, zij dient ten minste om ons langs een aangenamere weg naar het einde des levens te voeren.
Natuurlijk bezielt de hoop de wijze en bedriegt de verwaande en luie, die zich roekeloos op haar beloften verlaten. Jakobus 2:26: Want gelijk het lichaam zonder geest dood is, zo is ook het geloof zonder werken dood.
Een christen herken je dus niet alleen aan z'n vriendelijkheid, maar ook aan z'n behulpzaamheid, aan z'n goede werken.

We zijn het niet meer gewend om met elkaar te bidden. Als iemand zegt: ik voel me niet zo goed. Wat denken/zeggen we dan? Stel je niet zo aan, of ga dan eventjes liggen. Wie komt er tegenwoordig nog op het idee om te vragen: vindt je het goed als ik met je bidt?

Hoe meer wij het hart openen voor wat God ons belooft en onze hoop er op zetten, des te dieper en vaster zal het geloof in ons dalen en des te meer zal de hoop dan weer kunnen roemen en zich verblijden

Daarom is het het geloof dat ons in staat stelt om te hopen. Nu wordt dan ook al duidelijk waarom het geloof tot grote daden in staat is; omdat het een fundament legt onder de hoop. Een christen kan blijven hopen, kan het van God blijven verwachten zonder moe te worden. Ook al heeft het toekomstige voor vele mensen weinig aantrekkelijks, omdat het nog geen werkelijkheid is, of het ongeziene weinig aanlokkelijks, omdat het zo vlug tot een droombeeld vervaagt. 

Geloof en hoop gaan samen, en dezelfde dingen, die voorwerpen zijn van onze hoop, zijn het ook van ons geloof. Het geloof is de vaste overtuiging en verwachting dat God alles vervullen zal, wat Hij ons in Christus beloofd heeft; en deze overtuiging is zo sterk, dat zij aan de ziel in zekere zin het bezit en een tegenwoordige vrucht van die dingen geeft; zij bewerkt in de ziel een vaste grond zodat de gelovigen door de beoefening van het geloof vervuld zijn met onuitsprekelijke vreugde en heerlijkheid.

De rechtvaardige zal uit geloof leven  (Gal 3:11)

Maar we zijn niet rechtvaardig door de vele werken die we verzetten, maar door het geloof in Jezus Christus. Dit is de reden dat we God toebehoren: geloof!
Maar nogmaals: Geloof zonder werken is dood!

Geloof doet iets in je binnenste: je wordt een ander mens! Je verandert. Je leven gaat er geheel anders uit zien. En geloven houdt meer in dan alleen maar rechtvaardig worden. Het betekent ook vandaag iets voor ons! Het betekent leven door de kracht van Gods Heilige Geest. Het betekent nu al rechtvaardig worden voor God, nu al rechtvaardig zijn voor God, nu al achter Jezus aan gaan!

Het geloof is niet enkel grondslag voor wat men hoopt het is ook het bewijs van dingen die men niet ziet.
Het onzichtbare is wezenlijker en waarachtiger dan het zichtbare, want het zichtbare vergaat, het onzichtbare blijft eeuwig. Wat men hoopt, ziet men niet. In ieder geval niet met onze natuurlijke ogen!

Op wat hoopt men?

Met 'de dingen  die gehoopt worden' wordt de heerlijkheid bedoeld die de gelovigen  bij de komst van Christus zullen ontvangen, de vervulling van Gods beloften.vgl. Hebr 3:6; 6:11, 18; 10:23

Het geloof zelf, dat onuitroeibaar in het hart van een christen leeft, toont dat er meer is dan dat we zien. Hoe is het geloof anders te verklaren? Het geloof richt zich van de ene kant op de heerlijke toekomst die voor ons is weggelegd, aan de andere kant legt zij een getuigenis af van een onzienlijke wereld, die verleden, heden en toekomst in zich heeft. En juist omdat zo het geloof vertrouwen in de toekomst geeft en verzekert dat er een onzienlijke wereld is, stelt het in staat te volharden, prikkelt het tot een Gode welgevallige wandel.

Het geloof is allerhoogste schouwen! Het geloof ziet het onzienlijke!
Zo is het geloof het bewijs der dingen die men niet ziet. Geloof is immer anticipatie; voor geen bewijs toegankelijk, is het geloof zelf genoegzaam bewijs voor hen die geloven. Voor geen logische of ethische fundering vatbaar, draagt het geloof zijn eigen logica en zijn ethiek in zich. 'Die uit de waarheid is, hoort naar mijn stem', zegt Jezus tegen Pilatus.Joh 18:37
Dus diegenen die niet naar zijn stem horen…

De climax van de rij der geloofsgetuigen (Hebr 12:2) 

"Laat ons oog daarbij alleen gericht zijn op Jezus, de leidsman en voleinder des geloofs".
Die gelooft heeft eeuwig leven! Welk geloof? Wat is geloof? Zekerheid? Voor diegenen die in de evolutietheorie geloven, is hun geloof ook een zekerheid. Is dan niet het geloof van een christen hetzelfde als het geloof van een onbekeerde, zij het met een andere uitwerking?

In het opstandingsverhaal van Marcus 16:5 staat geschreven:
Wees niet ontsteld. Jezus zoekt gij, de Nazarener, de gekruisigde. Hij is opgewekt, Hij is hier niet.

Wat zoeken wij? 

Een warme ruimte in de winter, wat kontakt, de laatste roddels, de gekruisigde Christus, of de opgewekte Heer?
Wij zoeken het Leven in het land der doden en het is er niet! Waar zoeken wij Jezus?

Charles Colson schrijft in "The Body", dit is één van zijn boeken, over de Mc Church mentaliteit. Hij heeft het dan over het flirten met allerlei samenkomsten. Deze mensen zien hun geloof als een puur persoonlijk iets en het heeft niets te maken met een meewerkende toewijding. En zo missen ze de basiswaarheid van het evangelie. En eigenlijk, zo zegt hij, is er geen ware christenheid apart van de kerk. M.a.w. deze groeperingen hebben niets te maken met het lichaam van Christus, hoe hard ze ook schreeuwen. Als de Heilige Geest niet in je leven komt dan zie je het niet, en verander je niet.

De wind blaast, waarheen hij wil, en gij hoort zijn geluid, maar gij weet niet, vanwaar hij komt of waar hij heengaat; zo is een ieder, die uit de Geest geboren is. Joh 3:8 En wij weten van tevoren al waar we wel en niet willen komen!

En het volk sprak tegen God en tegen Mozes: Waarom hebt gij ons uit Egypte gevoerd? Om te sterven in de woestijn? Want er is geen brood en geen water en van deze flauwe spijs walgen wij. Num 21:5
Wij zijn uit de wereld gered, maar hoe vaak walgen we van de spijze die hier wordt opgediend? Toch is deze spijze om te overleven! God weet wat goed voor ons is, maar zelf denken we er vaak anders over. Hoe zit het ons binnenste. Een onrein lichaam veroorzaakt een rokende ziel, het is slechte brandstof!

Blijf ik ook in God geloven als ik niets voel? Hoevelen geloven alleen in hetgeen ze voelen, of niet voelen? Er zijn in het geloofsleven momenten dat je niets voelt, maar echt geloof gaat niet buiten het gevoelsleven om. Sterker nog, van echt geloof kan geen sprake zijn wanneer onze gevoelens buiten spel blijven.
Een geloof dat je aangepraat wordt, kan er ook weer uitgepraat worden! Kan gemakkelijk aan het twijfelen gebracht worden. Maar een geloof dat door de Heilige Geest in ons hart geplant wordt, is standvastig.

Terugkomend op de opgestane Heer: Jezus' missie zou onvolledig zijn geweest indien Hij zich na Zijn sterven ook niet levend getoond heeft aan de Zijnen. Heeft Hij zich ook aan ons getoond? Ervaringen/belevenissen met de levende Heer zijn van groot belang! Het kruis van Golgotha moet ons altijd treffen? Het is de kern van ons mens-zijn.

Is het geloof voor ons de grondslag (N.B.G. zekerheid) voor hetgeen we hopen, en het bewijs der dingen die we niet zien?

Het lijden van deze tijd weegt niet op tegen de heerlijkkheid die over ons geopenbaard zal worden. Rom 8:18
Wat is dat dan in de ziel, dat zij zich meer verheugt, wanneer ze dingen, waarvan ze houdt, vindt of terug krijgt, dan wanneer ze die altijd gehad had? Want ook de andere dingen getuigen dat en alles is vol van getuigenissen, die uitroepen: 'zo is het'. Een overwinnend veldheer zegepraalt, maar hij zou niet overwonnen hebben als hij niet gestreden had, en hoe groter het gevaar was in de strijd, des te groter is de vreugde in de overwinning. Het noodweer slingert de zeevaarders heen en weer en bedreigt hen met schipbreuk; allen verbleken, omdat ze de dood voor ogen hebben: maar gaat de storm liggen en wordt de zee kalm, dan verheugen ze zich bove mate, omdat ze ook bovemate gevreesd hebben. Een dierbare vriend is ziek en zijn pols voorspelt niet veel goeds; allen die zijn behoud wensen, zijn tegelijktijd ziek in hun ziel: maar als het met hem ten goede keert, ook al wandelt hij nog niet met zijn vroegere krachten daarheen, dan is er reeds zulk een vreugde, als er niet was, toen hij tevoren gezond en sterk daarheen ging.

En ook de genietingen zelf van het menselijk leven verschaft men zich niet door onverwachte dingen die tegen onze wil zijn, maar door opzettelijk en vrijwillig aanvaarde moeilijkheden. Eten en drinken bieden geen genot, indien er niet het onaangename gevoel van honger en dorst aan vooraf gaat. En drinkers eten zoutachtige spijzen, om zo last te krijgen van de dorst en wanneer ze die dan lessen door te drinken, schenkt hun dat genot. En het is ook gebruikelijk, dat een bruid, hoewel reeds verloofd, nog niet gelijk aan de man gegeven wordt, opdat hij als echtgenoot, wanneer ze hem gegeven is, haar des te meer waardeert.
Zo is het is schandelijke en verfoeilijke blijdschap, zo in de vreugde, die toegestaan en geoorloofd is, zo in de meest oprechte vriendschapsverhouding, zo ook bij hem, die dood was en weder levend geworden is, die verloren was en gevonden is: overal gaat aan een grote vreugde een grotere moeite vooraf.

Wat bemin ik wanneer ik U bemin? Niet lichamelijke schoonheid, noch tijdelijk sierraad, niet een glans des lichts, dat, zie, zo aangenaam is voor de ogen, niet de zoete melodieën van allerlei liederen, niet de welriekendheid van bloemen en zalven en specerijen, niet manna en honing, niet ledematen, die noden tot vleselijke omhelsing: niet dit alles bemin ik, wanneer ik mijn God bemin. En toch bemin ik een zeker licht, een stem, een geur, een spijs, en een omhelsing, wanneer ik God bemin, het licht, de stem, de geur, de spijs, de omhelsing van mijn innerlijke mens; en daar straalt voor mijn ziel, wat geen ruimte bevat; en daar klinkt, wat niet met de tijd vergaat; en daar geurt, wat de wind niet verdrijft; en daar wordt gesmaakt, wat geen eetlust vermindert, en daar omhelst, wat geen verzadiging scheidt. Dat is het, wat ik bemin, als ik mijn God bemin.

Geloven is het voor waarachtig houden!!!

De verloren zoon wist wat hij miste, en de ander wist niet wat hij had. Eigenlijk weten wij het ook niet.

(Habakuk 3:17-19)
Al zou de vijgeboom niet bloeien, en er geen opbrengst aan de wijnstokken zijn, de vrucht van de olijfboom teleurstellen; al zouden de akkers geen spijs opleveren, de schapen uit de kooi verdreven zijn en er geen runderen in de stallingen zijn, nochtans zal ik juichen in de Here, jubelen in de God van mijn heil.
De Here Here is mijn kracht; Hij maakt mijn voeten als die der hinden, Hij doet mij treden op mijn hoogten.