De Bijbel is niet een boek wat je zomaar even van kaft tot kaft leest. Het kan lastig zijn om je weg door de Bijbel te vinden, als je niet weet wat zich wanneer heeft afgespeeld. Deze site kan je helpen om de Bijbel beter te leren kennen. Ontdek de bron van vrede, het Woord van God: 

Een inleiding op deze serie van 29 leerzame lessen

1	2	3	4	5	6	7
8	9	10	11	12	13	14
15	16	17	18	19	20	21
22	23	24	25	26	27	28
29				A	B	S

   ( S = INLEIDING OP DEZE SERIE   A = SPECIAL 1     B = SPECIAL 2 )

Het spreken in gelijkenissen (parabels) was voor Jezus een volkomen natuurlijke manier van spreken, en was kenmerkend van zijn stijl van leren. Aan het begin van het Evangelie naar Markus – nadat Jezus maar net begonnen was met zijn bediening – staat dat Jezus “alleen in gelijkenissen tegen hen sprak”. Het moet ons dus duidelijk zijn dat, wanneer we het denken van Jezus zelf willen begrijpen, we geen beter studieobject kunnen vinden dan zijn gelijkenissen. Wij mogen deze gelijkenissen grondig bestuderen met een open verstand en hart – open om te leren en open om vreugde toe te laten.
Bijbel

Hij hield hun een andere gelijkenis voor:

Gelijkenis van het mosterdzaad StV

31 Een andere gelijkenis heeft Hij hun voorgesteld, zeggende: Het [13:31] Mark 4:30. Luk 13:18.Koninkrijk der hemelen is gelijk aan het mosterdzaad, hetwelk een mens heeft genomen en in zijn akker gezaaid; 31 Nog een gelijkenis hield Hij hun voor en Hij zeide: Het Koninkrijk der hemelen is gelijk aan een mosterdzaadje, dat iemand nam en in zijn akker zaaide. 31 Hij hield hun een andere gelijkenis voor: ‘Het koninkrijk van de hemel lijkt op een zaadje van de mosterdplant dat iemand meenam en in zijn akker zaaide.
32 Hetwelk wel het minste is onder al de zaden, maar wanneer het opgewassen is, dan is ’t het meeste van de moeskruiden, en het wordt een boom, alzo dat de vogelen des hemels komen en nestelen in zijn takken.

Gelijkenis van het mosterdzaad NBG
31 Nog een gelijkenis hield Hij hun voor en Hij zeide: Het Koninkrijk der hemelen is gelijk aan een mosterdzaadje, dat iemand nam en in zijn akker zaaide.
32 Het is wel het kleinste van alle zaden, maar als het volgroeid is, is het groter dan de tuingewassen en het wordt een boom, zodat de vogelen des hemels in zijn takken kunnen nestelen.

Gelijkenis van het mosterdzaad NBV

31 Hij hield hun een andere gelijkenis voor: ‘Het koninkrijk van de hemel lijkt op een zaadje van de mosterdplant dat iemand meenam en in zijn akker zaaide.
32 Het is weliswaar het kleinste van alle zaden, maar het groeit uit tot de grootste onder de planten. Het wordt een struik, en de vogels van de hemel komen nestelen in de takken.’ 

Uitleg

Het gaat hier over de uitwendige ontwikkeling van het Koninkrijk der hemelen in zijn groei en uitbreiding op onnatuurlijke wijze en het wordt een schuilplaats voor de vogelen des hemels. De bijna algemene uitleg is, dat het mosterdzaad en zijn wonderbare groei, de uitbreiding der Gemeente voorstelt, terwijl de vogelen des hemels worden beschouwd als typen van de volken, die in de Gemeente (Kerk) bescherming vinden. Steeds maar groeiende, reikt de mosterdboom over de gehele aarde, zijn takken spreiden zich wijder en wijder uit, en spoedig, zo zegt men, zal de boom de gehele aarde bedekken zoals de wateren de zee.

Wanneer de Heer met de uit het mosterdzaad gegroeide grote boom, de Gemeente bedoelde, die Zijn lichaam is, dan zou deze gelijkenis in flagrante tegenspraak zijn met wat Hij en de Heilige Geest elders leert over de Gemeente op deze aarde, haar opdracht en haar toekomst.

In Zijn gebed zegt de Heiland van de Zijnen, van hen, die één zijn gelijk de Vader en de Zoon één zijn: “Zij zijn niet van de wereld gelijk Ik van de wereld niet ben” (Joh. 17:14). De Gemeente dan, omvattende alle ware gelovigen, is niet van de wereld gelijk Hij niet van de wereld is. De Gemeente is van boven en elke gelovige heeft zijn leven van boven. Nog een kleine tijd is de Gemeente in de wereld en na een weinig tijd zal de Gemeente boven zijn, waar Christus het verheerlijkte Hoofd van het lichaam is. Het mosterdzaadje, groeiend op de akker (vergeet niet dat de akker de wereld is), zich al dieper en dieper in de aarde wortelend en uitbreidend op onnatuurlijke wijze; biedt schuilplaats aan de vogels en is een afbeelding van iets heel anders. Het laat ons een systeem zien dat in de aarde wortelt, dat beweert een grootheid te zijn in de wereld, zich uitbreidende over de aard. De Heer kan nooit bedoeld hebben, dat Zijn Gemeente geworteld en gegrond zou zijn in de akker, de wereld. Hij heeft haar niet geroepen om zulke proporties aan te nemen en niet bestemd voor zo’n abnormale groei op de aard.

Al wat van Christus is gezegd, geldt ook voor Zijn Gemeente. Lijden en heerlijkheid, na vernedering verhoging, kenmerkt de weg die Christus ging; eenzelfde weg is bestemd voor de Gemeente. Zij behoort nederig te zijn, nu met Hem lijdend, verworpen en in de wereld miskend zoals Hij, niet nu regerend en heersend, maar geduldig met Hem wachtend op het ogenblik totdat Hij geopenbaard zal worden, en dan zal zij Zijn troon en heerlijkheid delen. De roeping en bestemming van de Gemeente is hemels.

Haar taak is Hem te openbaren en uit te laten stralen, een getuigenis te zijn van Zijn genade, maar nooit om de wereld te beheersen en te overdekken. De Brieven aan de gemeenten gericht, maken dat voldoende duidelijk.
 Het mosterdzaad en zijn groei heeft betrekking op het Koninkrijk der hemelen, en dit is, zoals wij gezien hebben, het belijdend Christendom. In dit licht gezien, is alles in overeenstemming met wat de Heer in dit hoofdstuk leert. Het kleine mosterdzaad, niet bestemd om een boom te worden maar slechts een struik, ontwikkelt zich tegen zijn natuur in tot een boom. Dat wat van de Zoon des mensen, de Zaaier kwam doen, toevertrouwd aan de handen van mensen, ontwikkelt zich tot iets onnatuurlijks men mag wel zeggen, tot iets wanstaltigs want dit is een mosterdboom. Dat onnatuurlijk iets is het belijdend Christendom als een systeem der wereld, Christus belijdende zonder Hem en de Geest te bezitten. Hier bepalen wij de aandacht bij de derde zendbrief in de Openbaring aan de gemeenten, dat is de brief aan Pergamus, waarin de eeuw van het Christendom getypeerd wordt, beginnende met Constantijn de Grote in de vierde eeuw. De lijdende Kerk weid verheven tot Staatskerk. Het mosterdzaad werd spoedig een boom en sindsdien heeft de belijdende kerk zich verheugd door zichzelf te zien als een grote, zich vertakkende boom.

De vogels, die een schuilplaats in de boom vinden, stellen volgens de Kerk bekeerde volken voor. Vertegenwoordigen vogels ooit reine personen? Wij behoeven niet buiten de grens van ons hoofdstuk te gaan om deze vraag te beantwoorden. De vogels, die op het zaad aanvielen, dat bij de weg gezaaid werd, waren instrumenten van Satan. De vogelen des hemels, of pluimgedierte, betekenen in de Schrift nooit iets goeds. Abraham stond te midden van de stukken der offeranden om de vogels te verjagen, die op de stukken wilden aanvallen (Gen. 15). De geslachte dieren daar beeldden Christus af en de roofvogels het verkeerde. De vogels in deze gelijkenis betekenen onbekeerde mensen, volken en naties die uit zelfzuchtige bedoelingen bescherming zoeken in de boom, het uitwendig Christendom. Maar zij verontreinigen de boom.

Ten slotte zal de boom volwassen zijn. Van de volwassen boom wordt gezegd: “Gevallen, gevallen is het grote Babylon! en het is geworden de woonstede der duivelen, en de bewaarplaats van elke onreine geest, en de bewaarplaats van elke onreine en gehate vogel” (Openb. 18:2).

Laten we niet vergeten dat er een boom is over de gehele aarde, die moet groeien en zijn takken uitbreiden, zijn sap door de wortels opzuigend.

Deze boom is Israël de goede olijfboom met zijn onverwoestbare wortels. Sommige van zijn takken zijn nu afgebroken en liggen op de grond. Romeinen 11 verzekert ons echter dat God machtig is ze weder te enten.

Tegenover deze olijfboom met zijn heilige wortel, zijn langbeloofde toekomst, het verbond door een eed bevestigd, staat het hoog van zichzelf denkend Christendom, tegen de takken roemend en van zichzelf bewerend de boom te zijn die de gehele aarde overschaduwen zal, en zich aldus kerend tegen de aardse roeping van Israël: Helaas, de waarschuwing is in de wind geslagen “indien God de natuurlijke takken niet heeft gespaard Hij mocht ook u niet sparen” (Romeinen 11:21).

Welk een val zal het zijn als tenslotte de boom, de monsterachtige boom, zal vallen en uitgeroeid worden met wortel en tak.

Besluit

De gelijkenis van het mosterdzaadje volgt op de gelijkenis van het zaad in de akker.
Zoals de gelijkenis van het zaad in de akker aanvullende informatie geeft over de gelijkenis van de zaaier, geeft de gelijkenis van het mosterdzaadje aanvullende informatie over de gelijkenis van het zaad in de akker.
De gangbare interpretatie van de gelijkenis van het mosterdzaadje is een positieve verklaring dat het mosterdzaadje de Gemeente van Christus is dat klein begint, maar tenslotte als een boom heel de aarde zal vervullen.

Dit is een hoopgevend evangelie: zo klein als een mosterdzaadje zal het koninkrijk van God uitwaaieren tot een boom, een woudreus, een groen uitspansel van takken en twijgen, bladeren, bloesems, vruchten, vogels, schaduw. Dat staat er niet, maar zo zong het rond in mijn hoofd, dat het een boom zou worden, die woudreus. Zo staat het ergens geschreven, in een ander evangelie, in een andere vertaling.

Hier staat te lezen dat zo’n minuscuul klein mosterdzaadje uitgroeit tot het grootste van alle tuingewassen, een grote struik, maar ik had nog die boom in mijn hoofd. Dus liep ik naar het tuincentrum om een mosterdboom te kopen. Dat ging niet goed. Het viel niet uit te leggen wat ik bedoelde. Ja, van zo’n mosterdzaadje. Nee, zulke bomen hadden ze niet. Of niet wellicht een collega… Nee, meneer, mosterdbomen bestaan niet. Mosterd is eenjarig onkruid.

Ik keek op mijn neus. Die boom van het evangelie kromp en schrompelde ineen, de vogels vlogen weg, mijn hoop vervloog. Eénjarig onkruid. Jezus had weer eens overdreven. Ik had het kunnen weten. Altijd aandikken, opschroeven, dramatiseren. Als hij mijn kleingeloof ziet, want meer heb ik niet in te brengen, roept hij: ‘Groot is je geloof’, en van mijn ongeloof zegt hij: ‘Waarom ben je gaan twijfelen, kleingelovige?’

Hij ziet altijd meer dan wat ik zie: eenjarig onkruid, hij ziet de vogels erin nestelen. Wíj houden het bij wat reëel is en haalbaar, wat doenlijk is, je kunt erbij. Híj maakte hun het goede nieuws bekend, voorzover ze het konden begrijpen, voorzover ik erbij kan.

Heb ik dan met dat eenjarig onkruid toch iets over het hoofd gezien? Hij ziet meer: grote takken, een lommerrijk gewas en toch die vogels. Hij maakte hun het goede nieuws bekend, voorzover ze het konden begrijpen, voorzover je erbij kunt. En ook daarin vergist hij zich, want die grote takken, daar kan ik niet bij, ze gaan mij te hoog, ik ben niet toereikend. Eénjarig onkruid, dat is de menselijke maat.

Dat is het hinderlijke van het evangelie: wij zijn ons bewust van onze ontoereikendheid en ons tekort, maar Christus neemt daar geen genoegen mee. Wij weten verstandige dingen te zeggen over de menselijke maat, maar Christus houdt je dan voor ‘kleingelovige’, dat je het jezelf toch te gemakkelijk aan het maken bent.

Hij maakte hun het goede nieuws bekend, voorzover ze het konden begrijpen, met die beperking maakt hij het bekend, met dat voorbehoud. Het betekent dat het evangelie, voorzover wij het kennen, het evangelie niet is, maar slechts een fragment, een bijstelling, een vereenvoudiging, aangepast aan ons begrip. Hij maakte hun het goede nieuws bekend, voorzover ze het konden begrijpen.

Hij maakte hun het goede nieuws bekend, voorzover ze het konden begrijpen. Maar wanneer hij alleen was met zijn leerlingen, verklaarde hij hun alles, zoals het ons hier begint te dagen dat het evangelie er heel andere maatstaven op na houdt dan de verstandige, prudente, voorzichtige beramingen die wij maken.

Het ligt aan ons meetlint dat het niet klopt. Onze maatstaven deugen niet. Wij denken te klein. Als wíj de vreugde de maat nemen reiken wij niet hoger dan éénjarig onkruid. Wij hebben nog niet geleerd de hemelse vreugde tot maatstaf te nemen en onkruid te zien groeien tot lommerrijke bomen waarin de vogels zingen en nestelen en af en aan vliegen om hun jongen te voeden.

Het is wijsheid de vreugde tot maatstaf te nemen en niet het tekort, dat je rekent met wat er is en niet met wat er niet is, want als je rekent naar wat je ontbreekt, naar wat er niet is, of naar waarin jijzelf of een ander tekortschiet, dan tasten zich de zorgen op in schuren van gebrek.

Het is wijsheid de vreugde tot maatstaf te nemen. Dan zie je soms – als het je gegeven wordt – de kleinste zaden op aarde uitgroeien tot bomen die aan de hemel reiken. Ik bedoel: het kleine wordt groot.

Het is wijsheid de vreugde tot maatstaf te nemen, want óók, gemeten aan de vreugde, zie je je grootste angsten en zorgen teruggebracht tot wat ze werkelijk zijn: de angsten en zorgen waar jij mee lééft en je houdt het ermee uit, ook al word je er doodmoe van en vergt het zoveel dat je je te rusten legt hier in de schaduw van de evangelieboom en je droomt van de kiemkracht van het mosterdzaad.

En hoe het groeit, je weet niet hoe. Ik bedoel: hoe de vreugde groeit en hoe jij aan de vreugde groeit, je weet niet hoe. Is het omdat iemand mij gezegd heeft: ‘De vreugde is de enige emotie die werkelijk te vertrouwen is,’ was dat het zaad dat de vreugde in mij wekte?

En ook het zaad dat jij hebt rondgestrooid, het zaad van geloof en hoop en liefde, het belangrijkste wat het evangelie je daarvan inprent, is dat het ontkiemt terwijl jij ligt te slapen, het wordt wat, maar je weet niet wat en je weet niet hoe.

Moge het je geven zijn dat je vreugde uitgroeit tot een plant, een struik, de grootste aller tuingewassen, terwijl toch van jezelf je weet: mosterdzaad. Ik bedoel dat niet kleinerend, maar relativerend: mosterdzaad, eenjarig onkruid in de naam van de Vader en de Zoon en de heilige Geest.

gelijkenis van 'Het huis op de rots'

Lees ook eens het document:  Wat is een gelijkenis eigenlijk?

Handig Hulpmiddel:  Een overzicht van de Gelijkenissen

    Overzicht van gelijkenissen in deze serie - maak maar een keus

• Huis op de steenrots (Mattheüs 7: 24 - 27; Lukas 6: 47 - 49)
• De vierdelige akker (Mattheüs 13: 3 - 9 en 13 - 20; Markus 4: 3 - 9 en 13 - 20; Lukas 8: 5 - 8 en 11 - 15)
• Het onkruid tussen de tarwe (Mattheüs 13: 24 - 30 en 36 - 43)
• Het mosterdzaad (Mattheüs 13: 31 - 32; Markus 4: 30 -32; Lukas 13: 18 - 19)
• De zuurdesem (Mattheüs 13: 33, Lukas 13: 20 -21)
• De schat in de akker (Mattheüs 13: 44)
• De kostbare parel (Mattheüs 13: 45 - 46)
• Het visnet (Mattheüs 13: 47 - 50)
• Het verloren schaap (Mattheüs 18: 12 - 14); Lukas 15 : 4 - 7)
• De onbarmhartige dienstknecht (Mattheüs 18: 23 - 35)
• De arbeiders in de wijngaard (Mattheüs 20: 1 - 16)
• De twee zonen (Mattheüs 21: 28 - 31)
• De boze wijngaardeniers (Mattheüs 21: 33 - 41; Markus 12: 1 - 9 en 12; Lukas 20: 9 - 16 en 19)
• De koninklijke bruiloft (Mattheüs 22: 2 - 14; Lukas 14:16 - 24)
• De tien maagden (Mattheüs 25: 1 - 13)
• De talenten (Mattheüs 25: 14 - 30; Lukas 19: 11 - 27)
• De zaadzaaier (Markus 4: 26 - 29)
• De twee schuldenaars (Lukas 7: 41 - 43)
• De barmhartige Samaritaan (Lukas 10: 30 - 37)
• De onbeschaamde vriend (Lukas 11: 5-8 )
• De rijke dwaas (Lukas 12: 16 - 21)
• De onvruchtbare vijgenboom (Lukas 13: 6 - 9)
• De torenbouw (Lukas 14: 28 - 33)
• De verloren penning (Lukas 15: 8 - 10)
• De verloren zoon (Lukas 15: 11 - 32)
• De onrechtvaardige huishouder (Lukas 16: 1-8 )
• De rijke man en de arme Lazarus (Lukas 16: 19 - 31)
• De heer en zijn knecht (Lukas 17: 7 - 10)
• De Farizeeër en de tollenaar (Lukas 18: 9 - 14)

LEES OOK EENS OVER : DE ZEVEN GELIJKENISSEN IN HET EVANGELIE VAN MATTHEÜS

LEES OOK EENS : DE GELIJKENISSEN VAN DE HEILAND VERKLAARD EN TOEGEPAST IN LEERREDENEN door C. H. Spurgeon