1 Weer riep David alle weerbare mannen van Israël bijeen; het waren er dertigduizend. 2 Hij ging met zijn gevolg op weg om de ark van God op te halen uit Baäla in Juda, Ze haalden de ark van God uit het huis van Abinadab, dat op een heuvel ligt, en laadden hem op een nieuwe wagen. Abinadabs zonen Uzza en Achio leidden de wagen; Achio liep voor de ark uit. David en de Israëlieten speelden voor de HEER op allerlei muziekinstrumenten van hout en op lieren en harpen, op tamboerijnen, rinkelbellen en cimbalen.

6 Toen ze langs de plek kwamen waar Nachon zijn graan dorste, gingen de ossen daar op af. Uzza stak zijn hand uit en greep de ark van God vast. 7 De HEER ontstak in woede tegen Uzza en strafte hem ter plekke voor zijn onachtzaamheid, zodat hij op slag dood was. 8 David werd kwaad omdat de HEER Uzza had doorkliefd. Hij noemde die plaats Peres-Uzza, (6:8) Peres-Uzza – Peres-Uzza kan worden vertaald als ‘de kloof van Uzza’.en zo heet het daar tot op de dag van vandaag. 9 Toen werd David bang voor de HEER en hij vroeg zich af: Hoe kan de ark van de HEER ooit bij mij in Jeruzalem komen? 10 Hij durfde de ark niet meer terug te leiden op de weg naar de Davidsburcht, en liet de wagen afslaan naar het huis van Obed-Edom, een Gatiet. 11 De ark van de HEER bleef drie maanden in het huis van Obed-Edom, en de HEER zegende Obed-Edom en zijn hele huishouden.

12 Toen koning David hoorde dat de HEER Obed-Edom en zijn familie en bezittingen had gezegend vanwege de aanwezigheid van de ark van God, ging hij naar het huis van Obed-Edom om de ark feestelijk in te halen in de Davidsburcht. 13 Telkens als de dragers van de ark van de HEER zes passen gedaan hadden, offerde hij een stier en een vetgemeste koe. 14 Vol overgave danste hij voor de HEER, slechts gekleed in een linnen priesterhemd. 15 Onder gejuich en stoten op de ramshoorn brachten David en de Israëlieten de ark van de HEER de berg op.

16 Toen de ark de Davidsburcht werd binnengedragen, stond Michal, de dochter van Saul, al op de uitkijk bij haar venster. Ze zag koning David dansen en springen voor de HEER, en haar hart vulde zich met minachting. 17 De ark van de HEER werd neergezet in de tent die David ervoor had opgericht, en David bracht de HEER brandoffers en vredeoffers. 18 Na afloop daarvan zegende hij het volk in de naam van de HEER van de hemelse machten. 19 Aan heel het volk, aan alle aanwezige Israëlieten, zowel de mannen als de vrouwen, liet hij brood, gedroogde dadels en rozijnen uitdelen.

Daarna ging iedereen naar huis. 20 Ook David ging naar huis, om zijn familie en bedienden te zegenen. Michal kwam hem tegemoet en zei: ‘De koning van Israël heeft zich vandaag wel bijzonder waardig gedragen! Als de eerste de beste dwaas heeft hij zich voor de ogen van zijn slavinnen en onderdanen ontbloot!’ 21 David antwoordde: ‘Dat deed ik voor de HEER, die mij heeft aangesteld als vorst over het volk van de HEER, over Israël, en mij zo heeft verkozen boven jouw vader en heel zijn familie; voor de HEER danste ik! 22 En al zou ik me nog erger vernederen, al zou ik me zelfs in mijn eigen ogen verlagen, dan nog zou ik in aanzien staan bij de slavinnen over wie je spreekt.’ 23 Michal, de dochter van Saul, zou kinderloos blijven tot op de dag van haar dood.

Dansen als uiting van vreugde  God

De schepping danst als het ware voor het aangezicht van God. De dans is de meest volledige expressie van dank aan de Schepper. Alle delen van de mens doen mee in een werveling van vreugde, waaraan de hele schepping deelneemt. Al wat leeft en beweegt prijst de Schepper: De zee bruise en haar volheid, de wereld en wie in haar wonen; dat de stromen in de handen klappen, de bergen tezamen jubelen (Ps. 98:7-8). Zelfs de hemellichamen sluiten zich met hun cirkelgangen aan bij deze onophoudelijke reidans ter ere van de Maker van het al: Looft Hem, zon en maan, looft Hem, alle gij lichtende sterren (Ps. 148:3). De dans is direct en totaal. Dienaar en ritueel vallen samen. De scheiding tussen lichaam en ziel wordt in de dans tenietgedaan. Het lichaam beweegt zich geestelijk, de geest zich lichamelijk (G. van der Leeuw).

Met Vreugde der Wet danst de joodse gemeenschap met de Tora, zoals een bruidegom met zijn bruid. David danste uit alle macht, toen hij de ark met de stenen tafelen - Gods geschreven woord - naar Jerusalem bracht. Hij eert God en Zijn geboden met lichaam en ziel. Hij verootmoedigt zich op drie manieren, met zijn lichaam: En David danste met alle kracht in het rond voor het aangezicht van de Eeuwige (II Sam. 6:14); met zijn kleding: David nu was omgord met een linnen lijfrok (ibid.); door zijn gemeenschapszin: David en het gehele huis Israëls deden de ark Israëls opgaan onder gejubel en de klank van de ramshoorn” (ibid. 15). Davids dans geeft uitdrukking aan totale verootmoediging voor God en getuigt van de gelijkwaardigheid van alle mensen voor het oog van de Allerhoogste.

David deed al eerder zijn eigen eer en belang wijken voor die van God, toen hij weigerde de hand aan Gods gezalfde Sja’oel te slaan om zelf snel koning te kunnen worden. Sja’oel stelde zijn eigen belang daarentegen hoger dan Gods belang, omdat hij niet op Sjmoe’el wachtte met offeren vlak voor de strijd met de Filistijnen (I Sam. 13). Michal, die opgroeide in het huis van haar vader, doet net als Sja’oel eigen menselijke eer prevaleren boven die van de Allerhoogste en zij verwerpt daarom het gedrag van haar echtgenoot.

Michal werpt David voor de voeten “dat gehuppel, gedans en overdreven blijdschap de mens gewennen aan lichtzinnigheid en leiden tot gelach, spotternij en het verdwijnen van vreze des Heren.” Davids antwoordt aan Michal dat hij juist in zijn dansen ootmoed toont voor het Aangezicht van de Eeuwige: Voor het aangezicht van de Eeuwige heb ik gedanst. Ja, ik zal mij nog geringer gedragen dan ik deed (II Sam. 6:21). Maimonides maakt de dans van David tot voorbeeld van de totale inzet voor Gods geboden, met lichaam en ziel. Naar aanleiding van de muziek en vreugdedansen van de vromen, oudsten en ‘mannen van daad’ tijdens het loofhuttenfeest in de tijd van de Tweede Tempel merkt Maimonides op:

“En David danste met alle kracht in het rond” (II Sam. 6:14). Want de vreugde waarmee een mens zich verblijdt over het doen der geboden en over de liefde tot God die Hij hun opgedragen heeft, dat is een groots werk. Ieder die zich van deze vreugde onthoudt, is verantwoording verschuldigd, want er is gezegd: Omdat gij de Eeuwige, uw God, niet met vreugde en goedheid van hart gediend hebt (Deut. 28:47). Ieder nu die zichzelf in gedachten groot maakt en zichzelf eer toebedeelt en in eigen ogen geëerd is op die plaatsen, begaat een misstap en is dwaas. Daarvoor waarschuwt Sjlomo met de woorden: Je zult niet pralen in het bijzijn van de koning (Spr. 25:6). Maar ieder die zichzelf verootmoedigt en zijn lichaam [uiterlijk vertoon] gering acht op die plaatsen, die is groot, geëerd en hij is iemand die uit liefde handelt. En zo sprak David, de koning van Israël: Ik zal mij nog geringer gedragen dan ik deed en in mijn ogen gering zijn (II Sam. 6:22). Grootheid en eer is dan ook niets anders dan je te verheugen voor het aangezicht van de Eeuwige, want er is gezegd: En Koning David huppelde en danste in het rond voor het aangezicht van de Eeuwige (vgl. II Sam. 6:14 + 16; Maimonides [1134-1204], Misjné Tora, Hilchot Loelav).       

Dansen voor God betekent volkomen overgave. Het is de vervulling van een gebod zich te verblijden over Gods schepping en Zijn Tora. In de dans laten wij alle eigendunk varen. Wij laten zien, dat God dienen geen last is, maar opwelt uit liefde en de goedheid van ons hart. In de dans sluiten wij ons aan bij de gehele schepping, die voortdurend in beweging is en als het ware danst ter ere van de allerhoogste.

Over 'aanbidding' nagedacht

De vraag die in de loop der jaren vele voorgangers heeft gefrustreerd is de volgende: Waarom springen sommige mensen in aanbidding op en neer, en waarom openen anderen zelfs hun mond niet om te zingen? Er is geen twijfel over mogelijk dat deze vraag vele bezig heeft gehouden, en nog steeds. Wat is het probleem? Het zijn allemaal mensen waarvan verondersteld wordt dat ze van God houden en dat ze christenen zijn, ja toch? Wie weet nu echt waarom mensen handelen zoals ze handelen? Dezelfde persoon die in de kerk geen spier vertrekt, zal uit z’n dak gaan als zijn favoriete club wint, of z’n kinderen de beste blijken te zijn. Hoe zijn voorgangers die verondersteld worden mensen te leiden en te helpen om in aanbidding voor God te geraken?

Ik hou ervan om te lezen wat David deed toen de ark terug gebracht werd naar de stad. David en het gehele huis van Israel dansten voor het aangezicht des HEREN, onder begeleiding van allerlei instrumenten van cypressehout, citers, harpen, tamboerijnen,  rinkelbellen en cimbalen.

Toen de ark van God de stad Davids naderde, keek de dochter van Saul, Mikal, uit het venster. En toen ze koning David springend en dansend voor God zag, verachtte ze hem in haar hart. Ze brachten de ark van God en plaatste hem in de tent die David voor haar gespannen had. En David bracht brandoffers en vredeoffers voor de Heer.2 Sam 6:14-17

David danste voor God! En wat zei God van David? Hij is een man naar mijn hart! Voor mij zou dit het mooiste zijn, het zou mij de grootste vreugde die ik mij kan voorstellen geven, als God dat tegen mij zou zeggen. Ik moet toegeven, ik dans nog niet voor God op een reguliere basis. Het is mijn verlangen om Hem alles te geven, maar ik heb sommige problemen die anderen ook hebben. Een gevoel van schaamte dat veroorzaakt wordt wat anderen denken van het feit dat ik voor God zou dansen of dat ik het zou uitroepen van geluk.

Dat klopt, de meeste van ons zijn zo bezorgd over wat de persoon naast ons over ons denkt, dat we vergeten ons zorgen te maken over wat God van ons denkt. En het is toch zo, dat we Hem aanbidden! Of niet? En hoe zit het met de Mikals in de wereld? Zijn we niet bezorgd over wat zij van ons zeggen? Mijn verlangen is dat we met z’n allen ons kunnen overgeven in aanbidding voor onze Heer, zonder ons druk te maken van wat anderen ervan denken; zowel buiten de kerk als binnen de kerk. Eigenlijk is dit een voorbeeld van het vol zijn van Gods Geest op de juiste plek en op het juiste moment. God aanbidden zoals wij dat willen, natuurlijk ook zoals God dat wilt. God aanbidden is eigenlijk geven. Het geven van alles wat in ons is, het geven van ons hart. In aanbidding gaat het niet meer om ons, of wat we ontvangen, het gaat om God en om wat Hij ontvangt. Als we dus in aanbidding zijn, wat ontvangt God dan van ons? Natuurlijk willen we dit allen, maar vaak aanbidden we God niet zoals we willen. Want wat denkt die ander ervan?

Nu weet ik wel dat we allemaal anders zijn. God heeft ons immers uniek gemaakt en ons met verschillende gaven begiftigd om Hem te dienen. Zo zullen we ons ook verschillend uiten in aanbidding. Sommigen van ons zullen klappen, anderen zingen, weer anderen dansen of hun handen opheffen. In die zin heeft God ons ook verschillend gecreëerd. Als onze uniekheid gemixt wordt is er een wonderlijke aanbidding. We komen dan voor Hem op een manier die Hem pleziert, en toch doen we het verschillend. We moeten niet de fout maken te denken dat als iemand het niet hetzelfde als ons doet, dat zo iemand niet in aanbidding is. Laten we hier a.u.b. geen oordeel over vellen! Het is ook verkeerd om te pushen of te manipuleren. Wel kunnen we elkaar helpen en bemoedigen. Natuurlijk zal het tijd kosten, maar ook aanbidding is een ontdekkingsreis. Het resultaat zal in ieder geval de vreugde des Heren zijn. 

Ik geloof dat we in de kerken samenkomsten  best wel met creatieve mensen te maken hebben. En de een zal de dingen anders benaderen dan de ander. We hebben ook allemaal een andere achtergrond. Maar we willen natuurlijk alle mensen met hun verschillende achtergronden en talenten bemoedigen om deze talenten voor God te gebruiken. We komen toch ook samen bij elkaar om voor God te zingen en zijn zelf toch ook deel van de aanbidding.

Ik wil jullie graag uitdagen met een gedachte omtrent diegenen die een plaats hebben in de bediening van voorgangerschap.
 Vragen waar over nagedacht kan worden: Wat is hun plaats in de dienst? Wat is hun motief om te dienen? Zijn ze geroepen en hebben ze ontzag? Zien we een verlangen om in de bediening te staan? Zien we respons van de mensen als er in aanbidding gegaan wordt?

Natuurlijk zijn er mensen die willen zingen of die hun instrument in de dienst willen bespelen. Natuurlijk zijn er mensen met een groot verlangen om deel uit te maken van bijvoorbeeld een aanbiddingsteam. Wat is juist om te doen? Mee laten doen omdat er een verlangen is? Moet iedereen die een verlangen heeft om voor God te zingen dit in een aanbiddingsteam doen? Ik denk dat jullie al weten dat het antwoord nee is. Als God iemand geroepen heeft voor een specifieke bediening, dan zal Hij ook een uitrusting geven om in die bediening te kunnen staan.
 
Voor diegenen die begiftigd zijn met een roeping om deel uit te maken van het aanbiddingsteam hier in de kerk, geloof ik dat ze de kans moeten krijgen als ze een gewillig hart hebben, een hart dat naar God en naar de medemens uitgaat, een dienend hart met de juiste motieven. Als er buiten het muziekgebeuren niet naar elkaar wordt omgekeken, klopt er iets niet. Als we alleen maar iets voor die ander over hebben, als het niets kost, is er fundamenteel iets fout. Liefde en dienen kost altijd offers.
Als kerk is het natuurlijk prettig om talent in de gemeente te hebben. Maar we moeten niet de fout maken dat als iemand b.v. muziek speelt, dat er tevens een roeping is voor het aanbiddingsteam. Afgezien van het feit dat we geloven in een bediening voor aanbidding, spreken we ook over team. En niet iedereen is een teamwerker. Als een van beide ontbreekt, doet het meer kwaad dan goed. Het is duidelijk dat we willen werken met mensen die duidelijk de gave hebben om te dienen in de muziek.

Er zijn vele mensen die dienen in aanbiddingsteams over de gehele wereld. Mensen met misschien wel onvoorstelbare gaven in muziek. Maar zijn ze dan ook wel geroepen voor aanbidding? Zijn het aanbidders? Helpen ze om te leiden in aanbidding? Wat kwalificeert iemand of hij een deel is van een aanbiddingsteam of een deel uitmaakt van een aanbiddingsbediening?

De bediening van aanbidding en de bediening van muziek zijn twee verschillende dingen. Voor het grootste gedeelte, hebben ze dezelfde presentatie. Maar het resultaat is wat het verschil uitmaakt. Aanbidding en leiding geven in aanbidding is een specifieke gave, apart van muziek. Muziek is alleen het instrument om aanbidding gemakkelijker te maken. Wat alle aanbiddingsteamleden nodig hebben is om zelf eerst aanbidders te zijn. Dit geldt ook voor de muziekanten. In eerste plaats dien je zelf eerst een aanbidder te zijn en dan muziekant. Als dit niet zo is, zal het niet verborgen blijven en afbreuk doen aan het gehele aanbiddingsgebeuren. De mensen zien dan een optreden, misschien wel heel mooi, maar ze zullen het vergelijken met waarachtige aanbidding. Als het team niet bestaat uit aanbidders, zullen ze verhinderen dat de Heilige Geest deel uitmaakt van de aanbidding. Ik wil nogmaals herhalen dat we allemaal verschillend zijn, uniek zijn, verschillende niveaus hebben, ons verschillend uiten; dat maakt ons niet minder, maar maakt het team compleet. Maar een vereiste voor het aanbiddingsteam is dat jezelf een aanbidder bent. In het Engels wordt wel eens gezegd: “It’s not the art, but the heart”. Dit is een grote waarheid. Het is niet de bedoeling dat we in onze creativiteit iedere samenkomst weer anders voor de dag moeten komen in de aanbidding. Dat we de goedkeuring of bewondering van mensen zoeken. Het is geen toneelstuk of voorstelling die we opvoeren.

Echte aanbidding is voor God en niet voor ons. Wat is het wat God verlangt? Verlangt Hij een lied of een dans? Hij verlangt van ons het beste, maar wat verlangt Hij meer dan alles? Ik geloof dat Hij ons hart verlangt, onze liefde, onze bevestiging dat we voor Hem leven.

Ik geloof niet dat God onder de indruk is als we met drukke programma’s komen om elkaar bezig te houden. Ik geloof dat God geraakt wordt als een van z’n kinderen met een gebroken hart tot Hem komt en het dankbaar uitstort voor wat God in z’n leven gedaan heeft. Ik geloof dat God geraakt wordt als een van z’n kinderen de longen uit z’n lijf zingt om Hem te prijzen, omdat Hij het waard is geprezen te worden. God wordt bewogen als wij Hem prijzen en aanbidden, en niet door allerlei leuke programma’s om mensen te imponeren.

Als we niet kunnen  participeren in aanbidding, geloof ik dat dit twee oorzaken heeft. Een, we weten niet wat we moeten doen omdat we weinig van aanbidding begrijpen. Twee, onze harten zijn niet klaar of niet voorbereid om de aanbidding te ondergaan omdat we rechtstreeks van thuis zijn gekomen waar we misschien wel ruzie hebben gehad met een van de kinderen omdat die bv. weer eens te laat was, of met onze man of vrouw. Wat kan er op een zondagochtend wel niet allemaal mis gaan? En als we dan op onze stoel plaatsnemen zijn we niet meer in staat om aan de aanbidding deel te nemen. De realiteit is dat er mensen zijn die niet zien hoe belangrijk aanbidding in ons dagelijks leven is. Natuurlijk, zij aanbidden, maar ze hebben niet de ervaring van de vreugde van aanbidding.

Hier kom ik terug op het aanbiddingsteam. Men kan muziek spelen, men kan deel uitmaken van het zang/aanbiddingsteam, men kan aanbidden, maar waar is het hart? Waar is de blijdschap die waarachtige aanbidding nu eenmaal met zich meebrengt?