Wat betekent het als Jezus "onze Here" wordt genoemd?

Je komt de naam Here als het gaat over onze Heiland vaak in de bijbel tegen. En telkens blijkt dan, dat die naam van grote betekenis is. Paulus begint zijn tweede brief aan de Corinthiërs, na de gebruikelijke groet, met hooggestemde woorden: "Geloofd zij de God en Vader van onze Here Jezus Christus, de Vader der barmhartigheden." Ook Petrus begint, na zijn groet, zijn eerste brief met dezelfde verheven (11 Petr. 1 : 3) woorden: "Geloofd zij de God en Vader van onze Here Jezus Christus, die ons naar zijn grote barmhartigheid door de opstanding van Jezus Christus uit de doden heeft doen wedergeboren worden tot een levende hoop..."

De naam HERE

God openbaart zich in de bijbel met verschillende namen. Die namen hebben altijd een diepe betekenis. Zo ook de namen waarmee onze Heiland wordt aangeduid. In het Oude Testament komen we twee namen van God tegen die in de nederlandse vertaling aan elkaar gelijk zijn en alleen onderscheiden worden door een andere schrijfwijs: de namen HERE (met vier hoofdletters) en Here (met één hoofdletter). Tussen twee haakjes: er is een subtielonderscheid in de nederlandse taal tussen het woord "Here" en het ook wel gebruikte "Heer"; vergelijk "vrouwe" als adelijke titel en "vrouw".

Soms kom je de namen "Here HERE" tegelijk tegen. In een dankgebed (Jes. 10 : 23, 24, 33) van David, waarin hij God aanspreekt met verschillende namen, (2 Sam. 7 : 18-29) gebruikt hij heelopvallend tot zeven keer toe de indringende aanspraak "Here HERE". In het hebreeuws staat er dan: Adonai Jahwe. HERE is dus het nederlands voor Jahwe, de naam die God Zichzelf heeft gegeven.

Over de betekenis van die naam lezen we in (Ex. 3). Daar staat duidelijk (Ex.,3 : 13-15) waarom God zich zo noemt en laat noemen. HERE, dat is: Ik ben, die Ik ben. Zo noemt God Zichzelf. Voor ons wordt dat: Hij is, die Hij is.

Later, in het boek Openbaring, wordt de betekenis van die naam nog duidelijker: Die is, en Die was en Die komt. Dat betekent: Hij is, die Openb. (1 : 4 en 8) Hij was en Hij zal zijn, die Hij was en is. Hij is trouw. Hij doet wat Hij gezegd heeft.

Je mag ervan verzekerd zijn dat zijn daden precies overeenstemmen met zijn woorden. Hij doet, wat Hij belooft en Hij maakt waar, wat Hij dreigt. HERE duidt Hem aan als de trouwe God van het ver- bond. Zijn volk mag die naam kennen om op"'Hem alleen te vertrouwen.

De naam Here

 De naam, die zowel in het Oude als in het Nieuwe Testament wordt weergegeven door "Here", heeft een andere betekenis. Dat woord  "here" vind je in de bijbel ook gebruikt voor mensen. Een "heer" is (Gen. 24: 12) in de bijbel de eigenaar, de bezitter van iets of van iemand. De knecht van Abraham noemt Abraham zijri "heer". Als slaaf is hij Abrahams eigendom. Abraham heeft over hem te gebieden. In die betekenis noemt God zichzelf "Heer". (Mal. 1: 6) "Indien Ik een heer ben, waar is de vrees voor Mij?" In het Nieuwe Testament wordt zo de bezitter van een wijngaard "heer" ge- (Hand. 16: 16) noemd. In het Grieks staat er dan KurIos. Soms wordt dat vertaald (Ef. 6: 5) door "eigenaar", soms door "heer", als het gaat over de bezitter van slaven.

Here: Hij is machtig

In die betekenis wordt nu onze Heiland "Here" genoemd: Hij wordt (Rom. 14: 8 9) in de eerste plaats "Here" genoemd, omdat Hij de Machtige is, die heerst over alles. Paulus schrijft: "Hetzij wij dan leven, hetzij wij sterven, wij zijn van de Here. Want hiertoe is Christus gestorven en levend geworden, opdat Hij en over doden en over levenden (Filipp. 2 : 8-11) heerschappij voeren zou. (Jes. 53) En hoe mooi schrijft hij erover in zijn brief aan de Filippenzen. Jezus was eerst als mens aan ons gelijk: de vernederde mens, waarover ook Jesaja spreekt. Vernederd tot in de dood aan het kruis. Maar als loon op zijn werk ontvangt Hij de naam boven alle naam: Alle knie zal voor Hem zich buigen en alles wat bestaat zal moeten erkennen: " Jezus (Matth. 28 : 18)  Christus is Here. (Openb. 17: 14) Alle macht is Hem gegeven. Hij is de Here der heren en de Koning der koningen. Hij is de Here, de Meester, Eigenaar, Gebieder over alles en allen.

Here: we zijn zijn eigendom

Maar de naam "Here" kan nog heel iets anders betekenen. Want de gelovigen mogen zeggen: onze Here Jezus Christus. U mag, als u in geloof leeft, zeggen: mijn Here. Dat is dus heel persoonlijk. De gelovigen zijn het persoonlijke en duur gekochte bezit van deze machtige Christus.

In de Heidelbergse Catechismus belijden we dat we zijn eigendom (Heid. Cat. Zond.1) zijn, gekocht met "lichaam en zIel", dus helemaal zoals Je bent. (vr/antw 1).

Je moet bij het woord "gekocht" denken aan de vroegere slavernij. (13 vr/ antw 34) Mensen waren slaven van anderen. Ze werden op de markt verkocht, ze verwisselden daar voor een bepaalde prijs van eigenaar. Zo zijn de gelovigen door de Here gekocht. Ze hebben een andere eigenaar gekregen.

De bijbel zegt dat alle mensen slaven zijn: slaven van de zonde en in (Rom. 6 : 16, 17) de macht van de duivel. Jezus zegt zelf: "Wie de zonde doet is een (Joh. 8 : 34) slaaf van de zonde." Je kunt dan wel denken, dat je vrij bent; dat je kunt doen wat je wilt. Je kunt menen alle gezag van je af te kunnen schudden, maar dan ben je juist in de macht van de Satan en van de zonde. Juist die opstandigheid is slavernij .

Maar als je door Christus gekocht bent, ben je van Heer veranderd. Niet meer het eigendom van Satan, van "de macht der duisternis", maar van Christus. Zo staat het in de brief aan de Colossenzen: Hij heeft ons verlost uit de macht der duisternis en overgebracht in het (Col. 1 : 13) Koninkrijk van de Zoon zijner liefde. "Hij", dat is God. Christus heeft aan God voor de zonden betaald. Door zijn opstand in het paradijs koos Adam, en wij in hem, de Satan als heer. Vanuit de macht van die vijand van God zijn de gelovigen gekomen in de heerschappij van hun Here Jezus Christus. Uit de greep van de slechte, harde, meedogenloze "heer", in de heerschappij van de Here, die ze liefheeft.

Er is voor ons betaald

We zijn gekocht! Als een slaaf van heer verwisselde werd er een prijs betaald: goud of zilver. Voor ons werd ook betaald. Petrus schrijft daarover in zijn eerste brief: "...wetende, dat gij niet met vergankelijke dingen, zilver (1 Petr. 1: 18,19) of goud, zijt vrijgekocht, maar met het kostbare bloed van Christus, als van een onberispelijk en vlekkeloos lam." Je wordt van de slavernij van de zonde niet vrijgekocht met geld, maar met bloed. Kostbaar bloed. Voor wie gelooft is de hoogste prijs betaald. Want "bloed" betekent hier "leven". Christus gaf zijn leven voor de zijnen. Hij droeg, als een schuldeloos lam, de straf, als betaling voor de zonde.

Petrus herinnert hier aan het paaslam, dat werd geslacht op het Paasfeest (Ex. 12). Wie werden er uit Egypte bevrijd? De Israëlieten soms, omdat ze Israëlieten waren? En de Egyptenaren niet, omdat ze Egyptenaren waren? Nee, zo is het niet! Bevrijd werden alleen zij, die het bloed van het geslachte lam gestreken hadden aan hun deurposten. Achter (Ex. 12 : 12, 13) dat bloed konden ze zich verschuilen; door dat bloed werden ze gered. Ook alle Israëlieten hadden de dood verdiend. Ze waren alleen veilig achter het bloed van het lam. Echter in werkelijkheid niet ach- ter het bloed van dat dier. Het bloed van dat "lam" was een "afschaduwing" van het bloed van het "Lam" dat komen zou. Christus kocht met zijn bloed alle gelovigen van oud en nieuw verbond vrij. Ze werden van "slaven van de zonde" tot "slaven van Hem".

Slaven van Christus

In deze zin gebruikt de bijbel het woord "slaaf" als een erenaam. Dat gebruik is opvallend en in deze wereld eigenlijk ondenkbaar. Zeker, er waren vroeger wel goede heren en misschien wel gelukkige slaven. Van Abrahams slaaf Eliëzer onderstelde Abraham zelfs dat hij (Gen. 15 : 2) zijn opvolger zou worden. Blijkbaar gebeurde dat vaker . Maar dat de ene mens "slaaf" was van een ander, is een gevolg van de zonde. De slavernij heeft iets onmenselijks en wreeds. Gelukkig is ze goeddeels verleden tijd.

En toch een erenaam? Ja, alleen in die bijzondere verhouding van de gelovige tot Christus.

Zo noemt Paulus zich een slaaf van Jezus Christus. (De Statenvertaling (Rom. 1 : 1) en de Nieuwe Vert. geven het woord "slaaf" weer door "dienstknecht".)

Het gebruik van de uitdrukking "slaaf van Jezus Christus" valt bijzonder op bij twee bijbelschrijvers: Jacobus en Judas. Jacobus stelt (Jac. 1 : 1) zich in zijn brief niet nader aan zijn lezers voor. Hoewel er verschillende (Jud. 1) mensen waren die die naam droegen, was één Jacobus in de gemeenten overal bekend. Dat is de Jacobus uit Handelingen 15, dezelfde (Hand. 15 : 13) die in de brief aan de Galaten genoemd wordt "de broeder des (Gal. 1 : 19) Heren".

De broers van de Heiland (Jacobus, Jozef, Judas en Simon) geloofden (Matth. 13 : 55) den eerst niet in Hem. Later wel. Jezus is na zijn opstanding afzonderlijk (Joh. 7 : 5) aan zijn broer Jacobus verschenen. Die Jacobus werd een (Hand. 1 : 14) vooraanstaand en bekend figuur rn de kerk van Jeruzalem. Judas is (1 Cor. 15.7) niet zo bekend. Maar als hij zich in zijn brief een broer van Jacobus noemt, weet ieder wie hij is: de broer van die bekende Jacobus. Hij is dus óók een broer van Jezus. Maar zo dienen ze zich in hun brieven niet aan.

Familiebanden hebben geen doorslaggevende betekenis in de gemeente van Jezus Christus. Daaraan ontlenen Jacobus en Judas hun gezag niet. Nee, Jacobus noemt zich een slaaf van de Here Jezus Christus. En bij Judas wordt dat nog duidelijker: hij noemt zich wel een broer van Jacobus, maar in scherpe onderscheiding daarvan: slaaf van Jezus. Ook zij zijn door Jezus gekocht. Hij is hun Heer, hun Eigenaar. Ze zijn Hem onderworpen, ook zij. Ze vermelden dat aan het begin van hun brieven, want juist aan dat "slaaf van Christus zijn" ontlenen ze hun gezag. Een brief van mensen zou niets betekenen, ook al zijn ze bloedverwanten van Jezus. Maar als slaven handelen en schrijven ze op gezag van hun Heer .

Wij zijn zijn broeders

Toch noemt de Here Jezus ons zelf nooit zijn slaven. Hij noemt ons zijn broeders, of eigenlijk heel gewoon zijn broers en zusters of ook wel zijn vrienden. (Joh. 15 : 15) Hij doet dat ook na zijn opstanding, als Hij onze Here is geworden. (Joh. 20: 17)

Hoe machtig Hij ook is, welk een heerlijkheid Hij ook bezit, Hij (Hebr. 2: 11-13) schaamt zich niet ons zijn broeders te noemen. (Ps. 22 : 23) Maar de bijbel leert ons niet Hem nu ook maar onze "broer" te noemen. We vinden in de bijbel geen spoor van dit gebrek aan eerbied.

Toch zijn er tegenwoordig velen die menen dat te moeten doen om er de nadruk op te leggen, hoezeer Hij als mens aan ons gelijk is. Dat wás en is Hij wel, maar tegelijk is Hij ver boven ons verheven. Thomas voelde dat scherp aan toen hij de opgestane Heiland aansprak met: Mijn Here en mijn God. We moeten ons zijn slaven weten (Joh. 20: 29).  Zelfs nutteloze slaven. Wat presteren wij voor Hem? Hij alleen (Luc. 17 : 7-10) heeft recht op ons. Hem alleen gehoorzamen we als zijn lijfeigenen. In alle omstandigheden zijn de mensen die Hij heeft gekocht van en vóór Hem. Dat betekent een volkomen toewijding aan zijn dienst: Neem mijn leven, laat het Heer, toegewijd zijn aan Uw eer; Neem mijn handen...

In zijn dienst volkomen veilig

Volkomen dienst, maar ook volkomen veilig. Hij heeft allen die geloven gekocht met zijn eigen leven. Ze zijn in zijn ogen kostbaar, duur. Daarom komt Hij op voor wie zijn eigendom zijn. Wie één van hen, zelfs één van zijn minste broeders, in zijn nood aan zijn lot (Matth. 25 : 31-46) overlaat, zal straks horen uit zijn mond: Ga weg van Mij. Wie daarentegen zijn gekochten, zijn eigendom naar vermogen helpt zal Hij straks belonen in zijn Koninkrijk. Zo nauw is de band tussen de Here en hen die Hij kocht: je wordt beloond om je dienst aan één van zijn gekochten, zijn broeders. Zo komt Christus op voor de mensen die Hij gekocht heeft. Dat is geen beloning voor eigen prestatie, omdat je zo "medemenselijk" bent geweest zoals tegenwoordig vaak wordt beweerd. En nu mogen de gelovigen zeggen: Onze Here is Heer over alles.

"Het Lam, dat geslacht is, is waardig te ontvangen de macht en de (Openb. 5 : 12) rijkdom, en de wijsheid en de sterkte, en de eer en de heerlijkheid en de lof".

Dat Lam, "staande als geslacht", opent de boekrol van de geschiedenis (Openb. 5: 1-7) van de kerk en de wereld als Beschermer van allen die door Hem zijn gekocht. Alles wat in de boekrol geschreven staat en dus gebeuren zal is aan Hem overgelaten.

Bij deze Here zijn we veilig. In leven en sterven! H.C. Zond. 1

Namen van God in het Oude Testament

Lees ook eens over de 'Naam van God'

Lees ook eens over de 99 Namen van God in de Islam.

De auteur van deze meditaties, ds. J.R. Nienhuis trekt lijnen tussen Koran, Tenach en Oude en Nieuwe Testament. Hij gaat in op wat geloven voor een moslim betekent en waar dat geloof aan dat van joden en christenen raakt. Wat roept dit op aan herkenning en verdieping? Deze meditaties helpen ons niet alleen om de islam beter te begrijpen, maar ze helpen ook om opnieuw te overdenken wie de God van de joden en de christenen is.

                       Deel 1    Deel 2    Deel 3

.