- niet alleen in de kerk maar ook op de club, vereniging of gespreksgroep -

In de loop van deze studies zal ik vaak verwijzen naar bepaalde tekstplaatsen in de Bijbel. Het is de beproefde manier om goed thuis te raken in de Bijbel. Gebruik doet kennen en weten. In de gedrukte Bijbels tref je altijd een inhoudsopgave aan, net zoals je gewend bent in andere boeken. Als je die gebruikt zijn de Bijbelplaatsen die genoemd worden gemakkelijk te vinden.

 · Heel lang geleden zijn de Bijbelboeken verdeeld in hoofdstukken. Die hoofdstukken zijn op hun beurt weer onderverdeeld in kleinere stukjes, die we 'verzen' noemen.

 Hieronder een paar voorbeelden daarvan:

 Exodus 20:1 (spreek uit als Exodus twintig vers één).

 Ik wil bijvoorbeeld verwijzen naar wat er op een bepaalde plaats staat in het Bijbelboek Exodus 20, het twintigste hoofdstuk, het éérste vers. Dit is in de Bijbel het tweede boek van het Oude Testament. Ik geef het dan aan als hierboven. Afgekort: Ex. 20:1

 Johannes 3:16

 Hiermee bedoel ik dan het boek Johannes, het vierde boek van het Nieuwe Testament, het derde hoofdstuk, het zestiende vers. Aangegeven als hierboven. Afgekort: Joh. 3:16

 2 Corinthiers 5:1

 Een verwijzing naar het tweede boek Corinthiers behorend tot het Nieuwe Testament, hoofdstuk vijf, het éérste vers. Afgekort: 2 Cor. 5:1

· Het is uitermate handig bij het volgen van deze studies de inhoudsopgave van de Bijbel met de daarbij behorende afkortingen bij de hand te hebben. Een overzicht vindt je in de volgende studie. Daarbij: in iedere gedrukte Bijbel vindt je meestal ook wel zo'n lijst als inhoudsopgave. De Bijbels op internet bieden ook altijd zo'n toegankelijkheid. Door deze overzichten wordt het zoeken een stuk gemakkelijker. Door er veelvuldig gebruik van te maken zul je er niet alleen veel plezier aan beleven maar met behulp van de opgave ook snel thuis raken in de Bijbel.

 · Ik ga er echt vanuit dat je de tekstplaatsen in de Bijbel waarnaar ik verwijs, ook echt opzoekt. Eigenlijk draait alles hierom: dat de Bijbel werkelijk voor je open gaat.

 · Bij dit alles vooral niet uit het oog verliezen dat wanneer ik slechts één tekst noem niet alleen dat éne vers te lezen in de Bijbel. Bekijk en lees het zoveel als mogelijk is in het verband waarin het voorkomt. Zou in het begin best wel eens moeilijk kunnen zijn. Je zult zeker, naar alle waarschijnlijkheid, niet alles meteen begrijpen wat je leest. Daar behoeft een mens zich nooit en te nimmer voor te schamen. Het gaat mij net zo.

 · Vooral in het begin van je studie zal het veel tijd van je vergen. Echter, als je écht wilt heb je dat er ook wel voor over. Nogmaals dus: lees niet alleen een enkele tekst, maar vooral ook het verband waarin het staat. Je voorkomt daar namelijk mee dat je – al te snel – verkeerde conclusies gaat trekken.

 · Je zult ervaren dat, wanneer je het hart open stelt voor de Bijbel, het écht gaat leven voor je. Al met al redenen genoeg om goed in de Bijbel te gaan lezen.

De Bijbel op de club, vereniging of gespreksgroep

 De meningen zijn er sterk over verdeeld. ‘We zijn al blij als we een goed gesprek krijgen over een onderwerp dat de mensen aanspreekt, de bijbel vinden we nu net iets te hoog gegrepen’, zegt de één. Terwijl de ander zegt: ‘we willen graag de bijbel open laten gaan, maar we weten niet hoe en wanneer.’ De echte pittige hardcore bijbelstudies door supertheologen lijken in deze vluchtige tijd van mobieltjes,  zappen en consumeren voorbij, want de spanningsboog wordt steeds korter. Toch vormt de Bijbel voor ons de bijzondere openbaring van God ..

Mensen en de Bijbel

Een aantal recente onderzoeken laat zien dat de Bijbel een steeds kleinere rol gaat spelen in het leven van mensen. In het onderzoek ‘Geloven in levensstijl’ van Christen Vandaag kun je lezen dat 14% van de jongeren nog dagelijks in de bijbel leest, tegen over 75% die zegt dat nooit te doen. Uit het onderzoek ‘Interactief geloven’ van EO Ronduit blijkt dat niet-gelovige tieners de bijbel een dik, saai, oud boek vinden, waar je niets van kunt begrijpen. En hun kennis niveau komt vaak niet verder dan de geboorte van Jezus en Mozes in het rieten mandje…Een zin uit datzelfde onderzoek over christelijke tieners en de Bijbel: ‘de Bijbel moet dus in eenvoudige taal geschreven zijn en wat illustraties bevatten, wil het overkomen op tieners.’ Niet echt een omschrijving van de Bijbelvertaling die wij elke zondag onder onze snelbinders doen op weg naar de kerk.
 Op grond van deze feiten is de spanning van Bijbel en mensen goed te begrijpen. Toch staat er ook nog iets anders in hetzelfde onderzoek. Namelijk dat christelijke jongeren de Bijbel een belangrijk boek vinden, waarin je kunt lezen hoe je het beste kunt leven. Met het erkennen dat de Bijbel een belangrijk boek is voor hun leven, zijn er openingen om dat boek ook open te gaan slaan. Belangrijk en makkelijk gaan dus niet altijd hand in hand.
 We komen nu tot de kernvraag, namelijk: ‘hoe kan ik als clubleider die Bijbel hanteren en gebruiken op club?’  Om heel eerlijk te zijn denk ik dat het meer een probleem van verlegenheid is van clubleiders dan een niet willen van tieners als het gaat om de Bijbel open op club. Het is geen veroordeling, maar een constatering. De oplossing van een probleem begint toch altijd met de erkenning van het probleem. Er zijn twee manieren om de Bijbel te ‘openen’ op club. In het vervolg van dit artikel wil ik jullie inwijden in de eerste…

Goed voorbeeld doet volgen

De Bijbel open op club begint met een dichte Bijbel. Ja u leest het goed. Ik wil het hebben over indirect Bijbelgebruik. In de handleiding van Youth Alpha (startcursus voor het christelijk geloof, AM) staat een uitspraak met dezelfde strekking. ‘Jongeren lezen misschien niet zoveel in de Bijbel, maar ze lezen de Bijbel in jouw leven.’ Er zijn verschillende plaatsen in de Bijbel waar wordt opgeroepen om een voorbeeld te zijn. Ik wil daar graag twee dingen over zeggen, omdat ik denk dat dit één van de sleutels is om de Bijbel open te laten gaan op club. Al is het misschien alleen indirect…
(1) Het woord ‘voorbeeld’ (van het werkwoord tupto in het Grieks, voor de echte die hards) wordt erg vaak in één zin genoemd met de term ‘navolgers’. Je zou haast een chronologische volgorde kunnen zien, een logische weg binnen de context van de gemeente. Eerst ben je navolger en dan wordt je voorbeeld, dat is een voortdurende wisselwerking. Lees bijvoorbeeld Filippenzen 3:17 of 1 Tessalonicenzen 1: 6 en 7. Vanuit de ontwikkelingspsychologie blijkt hoe belangrijk goede voorbeelden zijn juist in een periode waarin de ontwikkeling op volle toeren is, zoals bij tieners. In dat voorbeeld zijn kunnen tieners iets proeven van wat de Bijbel inhoudt.
 (2) De betekenis die van het woord voorbeeld is: mensen die de navolging waard zijn, het type dat iets laat zien van de Messias. Vanuit deze betekenis mogen we de volgende verzen lezen: …houdt hen in uzelf een voorbeeld voor… (Titus 2:7a) en …Hoedt de kudde Gods (…) niet als heerschappij voerend over hetgeen u ten deel gevallen is, maar als voorbeelden der kudde… (1 Petrus 5:2a en 3). Ik wil u uitdagen deze teksten eens in hun context te lezen en toe te passen op u en uw werk met tieners.
 De op het eerste gezicht dichte Bijbel moet dus in het zijn van een voorbeeld een open Bijbel worden voor jongeren. Goed voorbeeld doet goed volgen.

Bijbelrol

Een andere indirecte manier om de Bijbel open te doen op club heeft alles te maken met praktische vragen die je hebt op club. Hoe hou ik orde? Welke werkvormen gebruik ik? Op welke manier kan ik tieners betrekken in het clubwerk? Welke methode moet ik gebruiken? Vragen die mij heel vaak worden gesteld en terecht! Mensen verwachten meestal gelijk een antwoord van mij, zo van: ‘als je ze twee keer door elkaar schudt en die tekst goed uit je hoofd leert dan zal alles goed komen.’ Met alle respect, want ik besef wel dat het hele serieuze vragen zijn en dat de mensen die mij dit vragen oprecht op zoek zijn naar een manier om met deze praktische problemen aan de slag te gaan. Toch heb ik een beetje weerzin tegen een kant-en-klaar antwoord. Ik wil namelijk niet bezig zijn met symptoombestrijding, maar de praktische problemen zo grondig mogelijk aanpakken.
 Mijn stelling is namelijk: de visie waaruit je een praktische oplossing richting geeft snijdt meer hout dan de oplossing zelf. Volgens mij hou je anders orde op het moment dat je probeert relatiegericht met tieners te werken en ze ziet als kinderen van God dan dat wanneer je tieners ziet als kleine, etterige plaaggeesten die te veel tijd van je vragen in je toch al te drukke bestaan. Dit wil niet zeggen dat door die visie helder te krijgen alle praktische oplossingen voor het oprapen liggen, maar het is wel essentieel voor de manier waarop je met praktische oplossingen omgaat.
Juist in het vormen van die visie speelt de Bijbel een cruciale rol. Dit heeft alles te maken met de boodschap van de Bijbel. God die vanaf het eerste begin op zoek is naar het herstellen van de relatie met de mens. Adam waar ben je? We kunnen veel leren van de manier waarop Jezus omging met bepaalde situaties. Hoe Hij met mensen omging. Dat betekent dat we zelf de Bijbel moeten gaan lezen en ons afvragen wat we van een bepaald stuk kunnen leren als het gaat om onze houding en vragen over de tienerclubs.

Geen supertheologen

Er zijn dus al twee impliciete manieren om de Bijbel te gebruiken op club. Door het zijn van een levend voorbeeld, in de lijn van de Bijbel. En door praktische oplossingen vanuit een Bijbels denkkader richting te geven. Dat betekent heel concreet dat je geen supertheoloog hoeft te zijn om een tienerleider te zijn, maar wel dat je een relatie hebt met God en dat jij je kwetsbaar op durft te stellen.
 In bepaalde situaties houdt dat in dat je een navolger bent, om te groeien in je geloof om op je club een goed voorbeeld te kunnen zijn.

Het direct gebruik van de bijbel op clubs, vereniging of gespreksgroep

‘En we lezen vanavond uit het boek Hosea.’ Achteloos pak ik mijn Bijbeltje (jaja ik heb hem bij me!) en begin te bladeren, leuk dat ik zo nu en dan bij een tienerclub op bezoek kan... Hosea, oude testament natuurlijk, ergens tussen de kleine profeten achterin. Druk begin ik te zoeken, in mijn gedachten begin ik een rijtje Bijbelboeken op te dreunen: ‘…Jesaja, Jeremia, Klaagliederen van Jeremia,….eh…. Ezechiël…eh…Jona?’ Ik begin lichtelijk in paniek te raken, ik heb er deze week nog mijn stille tijd uit gehouden! De clubleiding begint al met lezen, dan maar even snel in de index kijken…ah, zie je wel na Daniël, pagina 757, dat dacht ik al, want overal om mij heen hoor ik een 757-pagina-gefluister! Vlug blader ik richting de 757, te laat, hij is al klaar... O, we gaan ook nog een stukje uit Titus lezen…nieuwe testament, ergens achterin.  ‘Eh Matteüs, Marcus, Lukas, Johannes…’ En ik heb vroeger de Bijbelboekenkast van Stichting Timotheüs nog wel uit mijn hoofd geleerd…!’

Vertaling

Veel kerken gebruiken de NBG ‘51-vertaling. Maar zoals het jaartal al aangeeft is die vertaling geschreven in het Nederlands zoals dat werd gesproken begin jaren 50. Daarom kiezen veel tienerleiders ervoor om het tekstgedeelte voor te lezen uit ‘het Boek’. Ik zou de laatste zijn die dat zou ontraden, maar wees je wel bewust van een aantal dingen. ‘Het Boek’ is geen vertaling, maar een parafrase. Een parafrase geeft meestal niet de letterlijke vertaling, maar probeert in de lijn-van-de-gedachte weer te geven wat er staat. Soms kan het zijn dat een Bijbelgedeelte dus niet tot zijn (volledige) recht komt, door het gebruik van ‘het Boek’. Voor tieners hoeft dat niet erg te zijn, als wat je wilt duidelijk maken door de andere vertaling maar niet is weggevallen. Een tip hierbij is wel: lees in ieder geval zelf beide vertalingen, zodat je zelf weet wat er in staat.
 Een ander heel praktisch nadeel is dat je tieners vaak wel die NBG ’51-vertaling in hun bezit hebben. Het is dan verwarrend om uit een andere versie voor te lezen. Als je het wel doet, geef dat dan heel duidelijk van tevoren aan en daag ze uit om in hun eigen vertaling mee te lezen. Een leuke opdracht zou zijn om te letten op de verschillen.

Opzoeken

Hoe vaak overkomt het jezelf niet dat de dominee net iets ‘te snel’ begint met lezen terwijl jezelf nog druk aan het zoeken bent. Dit is één van de redenen waarom sommige mensen de Bijbel niet meer meenemen naar de kerk. Anderen zoeken voor de dienst de Bijbelgedeelten alvast op. De tienerclub is juist een goede plaats waar tieners kunnen leren opzoeken. Neem daar dan ook gewoon de tijd voor. Vraag je tieners hun eigen Bijbeltje mee te nemen en wacht rustig totdat iedereen het gevonden heeft en help even als dat nodig is. Niets is zo frustrerend als het bijna gevonden hebben van een onmogelijk Bijbelboek en beseffen dat je weer te laat bent omdat er anderhalve vers gelezen moest worden, wat inmiddels al gedaan is door een supersnelle medepuber.

Moeilijk

Een andere reden voor het thuis doorlezen van het Bijbelgedeelte (die bijvoorbeeld bij een methode wordt aangegeven)  is het signaleren van moeilijke punten in de tekst. Een makkelijke manier om dat zelf voor te bereiden, is een potlood pakken en in de kantlijn snel even een paar aantekeningen maken. De standaardregel hierbij is: als je het zelf niet snapt, moet je er zeker niet vanuit gaan dat je tieners het wel doen! Een klein voorbeeldje: Paulus heeft nogal de gewoonte om bij bijzinnen van een bijzin nog een bijzin erbij te verzinnen. Kortom zinnen waarbij je aan het eind al niet meer weet wat er in het begin stond. Als je besluit ze toch te gaan lezen, zorg dan dat je moeilijke gedeelten zelf leest en geef na zo’n volzin even een korte samenvatting of vraag aan je tieners een korte samenvatting. Hetzelfde zou je kunnen doen bij moeilijke woorden of begrippen. Toen ik een godsdienstles aan het geven was over de hoofdman te Kafarnaüm (hoe spreek je dat precies uit??), stuitten we in Lukas 7:2 op een ernstig ongestelde knecht… Mensen die met tieners werken kunnen zich wel iets voorstellen bij de reactie van mijn klas denk ik…

Waarom

Bij één van mijn uitjes op een club moesten we een keer een megalang Bijbelgedeelte lezen. Echt zo ontzettend lang dat je halverwege merkt dat je moe begint te worden en dat de monotoon opgelezen woorden zich tot één brei gaan vormen en je – ik althans – volledig de kluts kwijt bent. Mijn spanningsboog kon het gewoon even niet meer aan! Niets levends meer aan zo, aan het Woord. Ik zeg het een beetje scherp, maar de manier waarop er Bijbel gelezen wordt zegt ook iets over je kijk op de Bijbel. Het ergste van dit geheel was niet het ellenlange stuk, maar dat het ging om één zinnetje in het eerste vers van het 37 verzen tellend Bijbelgedeelte en met de rest werd niks, en ik herhaal het met kracht, niks gedaan. Daarom is het zo belangrijk om eerst de ‘waaromvraag’ te stellen. Waarom lees je een bepaalde tekst?! Gebruik de Bijbel functioneel en misbruik hem niet. Helderheid gaat boven alles bij tieners. Lees nooit meer dan dat je gebruikt! Het zou jammer zijn als tieners daardoor weerzin kregen van het Bijbellezen.

Context

In mijn achterhoofd word ik vermaand door mijn leermeesters die mij in mijn studie voorgehouden hebben altijd oog te hebben voor de context! Zij zeggen juist: lees meer dan je gebruikt! En ik moet ze ook wel gelijk geven. In de voorbereiding moet je inderdaad meer lezen dan dat je gebruikt. De context van een Bijbelgedeelte geeft vaak meer inhoud aan wat er staat. Als Jezus in Johannes hoofdstuk 15 zegt dat niemand grotere liefde heeft, dan dat hij zijn leven inzet voor zijn vrienden. Dan krijgt dat veel meer inhoud als nauwelijks vier hoofdstukken verder beschreven wordt hoe Jezus sterft aan het kruis voor onze zonden. Dat is een tekstgedeelte lezen in zijn context! Toch blijf ik erbij dat je op clubs nooit meer moet lezen dan dat je gebruikt. Maar wat je absoluut wel kan doen is in een enkele zin de context neerzetten.
 
Wees ten alle tijde helder 

Wees helder. Denk na over de vertaling die je gebruikt. Wat zijn moeilijke gedeelten in deze tekst, leg ze kort uit. Lees nooit meer dan nodig is. Leg in een enkele zin de context uit. Gebruik je Bijbel functioneel!.